Հայաստանի և Հունաստանի միջև հարաբերությունների մասին հակիրճ տեղեկանք
15 հոկտեմբերի, 2020Հոկտեմբերի 16-ին աշխատանքային այցով Հայաստանում է գտնվելու Հունաստանի Հանրապետության արտաքին գործերի նախարար Նիկոս Դենդիասը։
Հայ-հունական հարաբերություններն ավանդաբար աչքի են ընկել ջերմ և բարեկամական բնույթով։ Հայ և հույն ժողովուրդները միահյուսված են դարերի խորքից եկող եղբայրական սերտ կապերով:
Հունաստանը հանդիսանում է Եվրոպայում Հայաստանի առանցքային գործընկերներից մեկը, և Հայաստանը մեծապես կարևորում է գործընկերային հարաբերությունների ընդլայնմանն ու խորացմանն ուղղված ջանքերը:
Քաղաքական երկխոսություն
Հայաստանի Հանրապետության և Հունաստանի Հանրապետության միջև դիվանագիտական հարաբերությունները հաստատվել են 1992թ. հունվարի 20-ին: Երկու բարեկամ երկրների միջև համագործակցությունը զարգանում է դինամիկ կերպով և ընդգրկում է քաղաքական, պաշտպանության, առևտրատնտեսական, կրթության, գիտության, մշակույթի, զբոսաշրջության և փոխադարձ հետաքրքրություն ներկայացնող մի շարք այլ ոլորտներ: Երկու երկրների միջև առկա է ամուր իրավապայմանագրային դաշտ. Հայաստանը և Հունաստանը ունեն մինչ օրս ստորագրված ավելի քան 40 իրավական փաստաթուղթ:
Արդյունավետ գործում է հայ-հունական տնտեսական, արդյունաբերական, տեխնիկական և գիտական համագործակցության միջկառավարական հանձնաժողովը։
Կանոնավոր բնույթ են կրում նաև քաղաքական խորհրդակցությունները Հայաստանի և Հունաստանի արտաքին քաղաքական գերատեսչությունների միջև։
Միջխորհրդարանական հարաբերություններ
Երկու երկրների խորհրդարաններում գործում են բարեկամական խմբեր։ ՀՀ ԱԺ Հայաստան-Հունաստան բարեկամության խմբի ղեկավարն է Մխիթար Հայրապետյանը, իսկ Հունաստանի խորհրդարանում՝ Դիմիտրիոս Մարկոպուլոսը։
1996թ. ապրիլի 25-ին Հունաստանի խորհրդարանը որոշում է ընդունել 1915թ. ապրիլի 24-ը Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակի օր ճանաչելու մասին: 2014թ. սեպտեմբերի 9-ին ընդունվել է Հայոց ցեղասպանության ժխտումը քրեականացնող ռասիզմի և այլատյացության դեմ օրինագիծը:
2015թ. մարտին ՀՀ Ազգային ժողովը միաձայն ընդունել է Օսմանյան կայսրության կողմից իրականացված հույների և ասորիների ցեղասպանությունը դատապարտելու մասին հայտարարությունը:
Բազմակողմ համագործակցություն
Հայ-հունական հարաբերություններում կարևոր տեղ է զբաղեցնում համագործակցությունը միջազգային հարթակներում և բազմակողմ ձևաչափերի շրջանակներում: Թե՛ Հայաստանը և թե՛ Հունաստանը միջազգային օրակարգի բազմաթիվ հարցերի շուրջ ունեն հիմնականում համահունչ մոտեցումներ:
Հայաստանը մեծապես կարևորում է ցեղասպանությունների և մարդկության դեմ հանցագործությունների կանխարգելման օրակարգում Հունաստանի գործադրած հետևողական ջանքերը:
Հունաստանը համահեղինակել է 2015թ. Նյու Յորքում ՄԱԿ-ի ԳԱ 69-րդ նստաշրջանին ՀՀ կողմից նախաձեռնված և առաջադրված «Ցեղասպանության հանցագործության զոհերի հիշատակի և արժանապատվության և այդ հանցագործության կանխարգելման միջազգային օր հռչակելու» և 2018թ. Ժնևում ՄԱԿ-ի Մարդու իրավունքների խորհրդում՝ «Ցեղասպանության կանխարգելման» մասին բանաձևերը:
Հայաստանն արժևորում է նաև Հունաստանի գործուն դերակատարությունը ՀՀ-ԵՄ հարաբերությունների և ՀՀ-ՆԱՏՕ երկխոսության ամրապնդման համատեքստում, այդ թվում՝ խաղաղապահության բնագավառում համագործակցության տեսանկյունից։
ԵՄ և ԵՄ անդամ պետությունների հետ հարաբերությունների նոր իրավական հենք հանդիսացող ՀՀ-ԵՄ Համապարփակ և ընդլայնված գործընկերության համաձայնագիրը Հունաստանի խորհրդարանը վավերացրել է 2020թ․ հուլիսին 7-ին:
Հայաստան-Հունաստան-Կիպրոս եռակողմ համագործակցություն
Հայաստանի և Հունաստանի միջև սերտ համագործակցություն է ընթանում նաև Հայաստան-Հունաստան-Կիպրոս եռակողմ ձևաչափով։ 2019թ. հունիսի 4-ին Նիկոսիայում տեղի է ունեցել Հայաստանի, Հունաստանի և Կիպրոսի ԱԳ նախարարների առաջին եռակողմ հանդիպումը, որի արդյունքներով ընդունվել է համատեղ հայտարարություն, որում ընդգծվել է, որ եռակողմ համագործակցության միակ նպատակը խաղաղության, կայունության և բարգավաճման խթանումն է մասնակից երկրների միջև լայն քաղաքական երկխոսության և համագործակցության միջոցով։
2019թ. սեպտեմբերի 25-ին Նյու Յորքում ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի 74-րդ նստաշրջանի շրջանակներում տեղի է ունեցել ԱԳ նախարարների երկրորդ եռակողմ հանդիպումը։
Հայաստան-Հունաստան-Կիպրոս եռակողմ առաջին գագաթաժողովը նախատեսվում է անցկացնել Հայաստանում։