«ՆՈՅՅԱՆ ՏԱՊԱՆ» գործակալություն.-Պրն. նախարար, արդյոք, ըստ Ձեզ, այն որ ԵԽ-ի կողմից ընդունված փաստաթղթերից մեկը, որը վերաբերում է ԼՂ-ին եւ որտեղ նշվում են օկուպացված տարածքները, չի՞ հանդիսանում հայկական դիվանագիտության անհաջողություններից մեկը: Օրերս նույնիսկ Արմեն Ռուստամյանն իր մտահոգությունը հայտնեց այս առումով: Եվ երկրորդ հարցը` վերջերս Աբդուլլա յուլը իր Բաքու կատարած այցի ժամանակ չբացառեց եռակողմ հանդիպումը Ա նախարարների մակարդակով, այսինքն` Թուրքիա, Ադրբեջան եւ Հայաստան, եւ նշեց, որ նման հանդիպումը նախապատրաստվում է: Արդյո՞ք դուք նման տեղեկություն ունեք: Եթե կարելի է, եւս մի հարց: Նաեւ լուրեր են տարածվում, թե Հայաստանում ԱՄՆ դեսպան է նշանակվում Վրաստանում ԱՄՆ դեսպան Ռիչարդ Մայլզը: Որքանո՞վ է դա համապատասխանում իրականությանը:

Վ. ՕՍԿԱՆՅԱՆ.- Վերջինով սկսեմ, տեղյակ չեմ: Սա ԱՄՆ-ի գործն է:

Ինչ վերաբերում է առաջին հարցին, նախ ասեմ, որ ԵԽ-ի շրջանակներում քննարկվող այս փաստաթուղթը դեռ իր ավարտին չի հասել: Դա մի փստաթուղթ է, որը ենթակա է փոփոխությունների: Արդեն իսկ բավականին փոփոխություններ արվել են այս վերջին հանդիպման ընթացքում: Դա խորհրդարանական գործընթաց է, դիվանագիտական չէ: Եվ այնտեղ Ղարաբաղի հետ կապված ձեւակերպումները դեռեւս առարկա են քննարկման: Մինչեւ վերջնական ավարտին հասցնելը, կարծում եմ դեռ վաղ է որեւէ եզրակացություն անել:

Ինչ վերաբերում է յուլի հայտարարությանը, որեւէ պաշտոնական գրավոր կամ բանավոր դիմում Հայաստանին չի եղել, բայց եկեք հիշենք, որ նման երկու հանդիպումներ արդեն տեղի ունեցել են եւ Հայաստանը դրանց մասնակցություն է բերել: Այն պայմանով, որ այդ եռակողմ քննարկումները միջնորդական առաքելություն չեն` Թուրքիայի կողմից Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ ԼՂ-ի հարցի հետ կապված, այլ երեք երկրները հավասար են որպես Կովկասում ազդեցություն ունեցող եւ այս գործընթացներում ներգրաված պետություններ` քննարկելու համագործակցության հարցեր: Այս պայմաններում մենք մեր մասնակցությունը բերել ենք նախորդ երկու հանդիպումներում: Եթե երրորդ հանդիպման վերաբերյալ առաջարկություն լինի նույն պայմաններով, մենք կքննարկենք եւ ես չեմ բացառում, որ դարձյալ կմասնակցենք այդ հանդիպմանը:

«ԴԵ ՖԱԿՏՈ» գործակալություն.- Պրն. նախարար, կարելի՞ է Ձեր ասածից եզրակացնել, որ խորհրդարանի արտաքին կապերի հանձնաժողովն իր գործունեությունը չի համապատասխանեցնում մեր դիվանագիտական կուրսի հետ: Այսինքն կոորդինացիա չկա ԱՆ-ի եւ արտաքին հարցերով հանձնաժողովի աշխատանքի միջեւ:

Վ.Օ.- Ոչ, ուղղակի ինքն (լրագրողը) ասաց` «արդյո՞ք դա դիվանագիտական ինչ-որ ձախողություն է կամ պարտություն», ես ասացի, որ ընդհանրապես դիվանագետները այնտեղ ներգրավված չեն, դա խորհրդարանական գործընթաց է, անկախ նրանից, մենք համագործակցում ենք, թե ոչ: Ընդ որում ասեմ, որ համագործակցում ենք շատ սերտ եւ ամեն ինչ կոորդինացվում է, բայց համենայն դեպս, դա խորհրդարանական գործընթաց է: Եվ խորհրդարանական հայտարարությունները, գիտեք, որ կարող են շատ անկանխատեսելի լինեն: Այնտեղ խորհրդարանականներ են, գործադիր իշխանություն չեն ներկայացնում: Այնպես որ, պետք չէ դա կապել դիվանագիտության հետ, առավել եւս, որ այդ փաստաթուղթը քննարկման մեջ է: Նախկինում սեղանի վրա եղել են փաստաթղթեր, որ շատ վատ են սկսվել, բայց հետո լավ ավարտվել Հայաստանի համար: Այս պահի դրությամբ՝ այո, այդ փաստաթղթում կա նման ձեւակերպում: Մեր խորհրդարանական պատգամավորները եւ նաեւ մեր ներկայացուցչությունը այդ կապակցությամբ աշխատում են եւ պետք է փորձեն այդ ձեւակերպումները փոխել:

«Դե-ֆակտո» գործակալություն.- Եվ երկրորդ հարցս, եթե թույլ տաք, Մինսկի խմբի համանախագահների հետ կապված: Ի՞նչ միջոցառումներ են սպասվում մոտակա ժամանակներում ԼՂ-ի հարցում:

Վ.Օ. - Այս պահի դրությամբ դեռ ոչինչ չունենք: Նրանք այս օրերս, կարծում եմ, որ հանդիպել են կամ պետք է հանդիպեն Վիեննայում: Երեւի թե կորոշեն, թե նրանց հաջորդ քայլերն ինչ են լինելու: Այս պահի դրությամբ մեզ ոչինչ չեն փոխանցել, բայց մենք ակնկալում ենք, որ 2004-ին Մինսկի խմբի համանախագահները կցուցաբերեն բավական ակտիվ գործունեություն:

«ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ» օրաթերթ.- Պրն. Օսկանյան, Ադրբեջանում անցկացվող զորավարժություններին Հայաստանը հրավեր ստացել էր ՆԱՏՕ-ից եւ արդյո՞ք կազմակերպիչը որպես հրավիրող կողմ պարտավոր չէր ապահովել իր հրավիրած երկրի մասնակցությունը: Տեղյա՞կ եք՝ ինչ-որ միջամտություն եղե՞լ է ՆԱՏՕ-ի գրասենյակի կողմից իրավիճակը շտկելու համար:

Վ.Օ. - Այո, ճիշտ եք նկատել, որ դա ՆԱՏՕ-ի հրավերով է, որ մենք փորձում ենք մասնակցել: Այս ամբողջ շաբաթվա ընթացքում մենք դիվանագիտական օղակներով մշտական կապի մեջ էինք եւ դեռ շարունակում ենք մնալ ՆԱՏՕ-ի մեր գործընկերների հետ: իտեք, հակառակ տարբեր խոստումների, այս պահի դրությամբ դեռեւս ՆԱՏՕ-ին չի հաջողվել Ադրբեջանին պարտադրել հայ սպաներին ընդունել: Սա է փաստը: Եկեք չմոռանանք, որ սուվերենության գործոնը, իրավունքը, նույնիսկ ՆԱՏՕ-ի շրջանակներում գերիշխող է, սա փաստ է: Այնպես որ, այս պահի դրությամբ իրավիճակն այսպիսին է: Մենք շարունակում ենք աշխատել ՆԱՏՕ-ի հետ եւ ինչպես նկատեցիք, իմ հայտարարության մեջ մենք ակնկալում ենք, որ ՆԱՏՕ-ն կշարունակի սկզբունքային լինել այդ հարցում եւ քայլեր կնախաձեռնի իրավիճակը փոխելու առումով:

«ԱԶ» օրաթերթ.- Ինչո՞ւ էր հայկական պատվիրակությունը դիմել Թբիլիսիում Ադրբեջանի դեսպանատուն մուտքի արտոնագրեր (վիզաներ) ստանալու համար, երբ դա Բիշքեկի համաձայնագրով պետք չէր: Եվ երկրորդ հարցը, գիտենք, որ 2005թ. առաջին նավթն է հոսելու Բաքու-Ջեյհանով, խոսում են մեծ թվերի մասին: Այս գործոնը ի՞նչ ազդեցություն կարող է ունենալ ԼՂ-ի հակամարտության կարգավորման վրա այն կոնտեքստում, որ կարող է հայկական կողմն ինչ-որ բարդությունների առջեւ կանգնի:

Վ.Օ.¶իտեք, առաջինի հետ կապված պետք է ասեմ, որ մենք արել ենք այն քայլերը, որոնք մեզ թելադրվել են ՆԱՏՕ-ի կողմից, որովհետեւ իրենք են կազմակերպիչները, իրենք են հուշել մեզ փորձել վիզա վերցնել (Թբիլիսիում Ադրբեջանի դեսպանությունից), գնալ Ստամբուլի ճանապարհով: Երկու դեպքում էլ չի ստացվել: Բայց մենք հետեւել ենք հիմնականում նրանց խորհուրդներին:

Ինչ վերաբերում է Բաքու-Ջեյհանի նավթին, չգիտեմ, երբ կսկսի նավթը հոսել: 2005-ին կարծում, որ դա լավատեսական կանխատեսում է: Բայց մենք բազմիցս ասել ենք, որ հույս ունենք, որ նավթամուղի, գազամուղի առկայությունը այս տարածաշրջանում դրական ներգործություն կունենա ԼՂ-ի հարցի կարգավորման առումով: Առավել եւս կդժվարացնի Ադրբեջանի համար պատերազմ վերսկսելու նրա ցանկությունները: Համենայն դեպս վաղ է ու կարծում եմ, որ կարիք չկա կանխատեսումներով զբաղվել: Մենք շարունակելու ենք մեր ջանքերը` ուղղված ԼՂ-ի հարցի կարգավորմանը, մենք դրական ենք համարում այն փաստը, որ այս տարածաշրջանը տնտեսապես լինի զարգացած եւ բարգավաճ, եւ մեր ջանքերը հիմնականում միտվելու են խաղաղության ապահովմանը մեր անմիջական տարածաշրջանում:

«ԻՆՏԵՐՆՅՈՒՍ » կազմակերպություն.- Պրն.Օսկանյան, վերջին համապետական ընտրություններից հետո, որոնք տեղի ունեցան տարածաշրջանի երեք երկրներում, արդյո՞ք փոխվեց, եւ որքանո՞վ փոխվեց յուրաքանչյուր հանրապետության դերը կամ կշիռը աշխարհի քաղաքական քարտեզում, գերտերությունների վերաբերմունքը մեր նկատմամբ:

Վ.Օ.Գիտեք, Վրաստանի եւ Ադրբեջանի պարագայում դեռեւս վաղ է ինչ-որ եզրակացություններ անելը: Ես բազմիցս ասել եմ սրա մասին, որ եւ Վրաստանի, եւ Ադրբեջանի ընտրությունները, այնտեղ իշխանության փոփոխությունը, նոր նախագահների առկայության փաստը, ես կարծում եմ, որ Հայաստանի դերն ու տեղը այս տարածաշրջանում առավել ամրագրեց, որպես առավել կայուն, առավել թափանցիկ, առավել կանխատեսելի եւ առավել հուսալի գործընկեր աշխարհի բոլոր պետությունների համար: Ես ուղղակի համոզված եմ դրանում եւ կարծում եմ, որ դա իր դրական արդյունքները կտա 2004-ին:

«ԱԶԱՏՈՒԹՅՈՒՆ» ռադիոկայան.- Պրն.Օսկանյան, թույլ տվեք չհամաձայնել Ձեզ հետ, որ եթե այդպես կայուն գործընկերը Հայաստանն է, ապա ինչո՞ւ ամերիկյան վարչակազմը խոստանում է, որ ներդրումները տնտեսական առումով կկատարի հենց Վրաստանում:

Վ.Օ.- Ես կարծում եմ, այդ երկուսն ընդհանրապես ուղիղ համեմատական չեն իրար հետ: Այսօր Վրաստանի վիճակը բավականին ծանր է: Ողջ աշխարհն օգնության է գալիս Վրաստանին, նրան կայունացնելու: Ես երբեմն ուղղակի զարմանում եմ մեր վերլուծաբանների վրա, երբ մակերեսային զարգացումներով են տարվում, եւ չեն կարողանում խորը տեսնել: Երբ բարձրաստիճան ամերիկյան պաշտոնյա այցելում է Վրաստան եւ չի գալիս Հայաստան, դա բացասական են համարում: Ես կարծում եմ, որ դա Հայաստանի համար դրական երեւույթ է այն փաստով, որ այդ պաշտոնյաներն այսօր Հայաստանի հետ կապված պրոբլեմ չունեն: Իսկ մյուս երկրների հետ կան բազմաթիվ խնդիրներ. կա Վրաստանի տարածքային ամբողջականության խնդիր, երկրի փլուզման խնդիրը կա: Այնտեղ իսկական ներգրավվածության հարց է ծագում: Ադրբեջանում նոր նախագահ կա, չգիտեն, թե ինչ ուղղություն կվերցնի: Այնտեղ երկխոսության կարիք է զգացվում: Այսօր ԱՄՆ-ը Հայաստանի հետ որեւէ պրոբլեմ չունի, ինչպես չունի Ռուսաստանը` շնորհիվ մեր կայունության, մեր հետեւողականության, մեր կոմպլեմենտարության, նաեւ մեր շարունակականության եւ ներքին, եւ արտաքին քաղաքականության մեջ: Անուններ չեմ տալիս ես, ցանկացած այցելություն: Դուք այդ այցելությունները նայեք նաեւ այդ կոնտեքստում, թե այդ մարդիկ ինչի են գնում: Այդ երկրում խնդիր կա, չէ՞:

«Ազատություն» ռադիոկայան.- Դուք ասում եք, Հայաստանի հետ խնդիր չունեն: Դա չի՞ նշանակում արդյոք, մյուս կողմից էլ, որ Հայաստանը նրանց առաջնային հետաքրքրություններից այլեւս դուրս է մնացել:

Վ.Օ.- Ոչ, բացարձակապես, ոչ: Այսօր եւ Ադրբեջանում, եւ Վրաստանում կա անորոշություն: Դա փաստ է: Ինչի չենք ուզում ընդունել: Կա երկու նոր երիտասարդ նախագահ: Այդ երկրները չգիտեն, ինչպիսի կուրս կվերցնեն: Եվ նրանց հետ բարձր մակարդակով այսօր երկխոսության կարիք կա: Հայաստանն այդ փուլն անցել է եւ ես դա դրական եմ համարում, լավ եմ համարում: Եվ այստեղ որեւէ դուրս մնալ, հետ մնալ այդ գործընթացներից նման այցելությունների մակերեսային կոնտեքստում պետք չէ նայել: Նայեք ավելի խորը, թե ԱՄՆ-ի Կոնգրեսում ինչպիսի որոշումներ են կայացվում, որ երկրին են տալիս առեւտրային առավել բարենպաստ ռեժիմ, որ երկրում է ԱՄՆ-ն ամենամեծ դեսպանատունը կառուցում: Հայաստանին տնտեսական օգնության չափերը` համեմատած մյուս երկրների հետ ինչպիսին են, հազարամյակի մարտահրավերների ցուցակում Հայաստանը կա՝ մյուսները չկան: Նախնական ցուցակում: Ես խնդրում եմ, դուք խորքը նայեք, եւ ոչ թե մակերեսին նայեք:

«ՀԱՅՈՑ ԱՇԽԱՐՀ» օրաթերթ.- Վերադառնալով եռակողմ ֆորմատով հանդիպումներին, նկատի ունեմ, Ադրբեջան-Թուրքիա-Հայաստան, չե՞ք կարծում, որ Ղարաբաղի հիմնախնդիրը քննարկելով այդ ֆորմատով Հայաստանն ի սկզբանե հայտնվում է աննպաստ վիճակում: Եվ երկրորդ, Ադրբեջանի ընգծված ագրեսիվ քաղաքականության ֆոնին շարունակ պաշտպանվելով, Հայաստանն արդյոք չի՞ կորցնում անընդհատ, ինչին մենք վերջերս կարծես թե ականատես ենք տարբեր առիթներով:

Վ.Օ.- Բայց ինչի՞ն ենք ականատես:

«Հայոց Աշխարհ» օրաթերթ.- Վերցնենք ԵԽ-ի բանաձեւի խնդիրը եւ այլն:

Վ.Օ.- Միշտ էլ այդ ձեւակերպումներն եղել են: Չէ, ես այնտեղ բացարձակ խնդիր չեմ տեսնում: Նայեք, երկու նման եռակողմ հանդիպում եղել է: Դա ինչո՞վ է մեր դիրքերը թուլացրել:

Ես հետեւյալը կասեի: Երբ հարցը դրվում է ներգրավվածության եւ կրավորական դիրքորոշմանը, հավատացեք, ճիշտ քաղաքականության եւ դիվանագիտության կիրառման դեպքում ներգրավվածությունը միշտ առավել օգտակար է: Ներգրավվածությունն օգտակար է, երբ որ դա հստակ պայմաններում է տեղի ունենում, դիրքորոշումները հստակ են արտահայտվում: Երբ որ մենք ասում ենք «եռակողմ», մենք չենք համարում Թուրքիայի միջնորդություն, այլ համարում ենք երեք կովկասյան պետությունների երկխոսություն, եռախոսություն տարածաշրջանային համագործակցության, կոնֆլիկտների կարգավորման, երկկողմ հարաբերությունների զարգացման, դա միայն ու միայն դրական ազդեցություն կարող է ունենալ: Առ այսօր ես այդ եռակողմում որեւէ բացասական հետեւանք դիվանագիտական, քաղաքական եւ այլ առումներով չեմ նկատել:

«ԻՆՏԵՐՖԱՔՍ» գործակալություն.- Այնումենայնիվ, ձեր հայտարարության վերաբերյալ է հարցը, չնայած, որ նախնական պլանավորման կոնֆերանսին թույլ չտրվեց զինվորականների մասնակցությունը, Հայաստանն արդյո՞ք հրաժարվել է իր մտադրությունից մասնակցել ՆԱՏՕ-ի զորավարժություններին եւ արդյո՞ք իրավունք ունի, եթե չի մասնակցել նախնական պլանավորման կոնֆերանսին, մասնակցել զորավարժություններին:

Վ.Օ.- Ոչ, ընդհակառակը, իմ հայտարարության մեջ երկուսի պատասխանն էլ կա: Մենք ասում ենք, չնայած Ադրբեջանի անընդունելի քայլերին, Հայաստանը շարունակելու է ամեն ջանք ներդնել տարածաշրջանային համագործակցության ուղղությամբ այդ կառույցի շրջանակներում, իսկ երկրորդը, ինչպես արդեն ասվել է, մենք կոչ ենք անում ՆԱՏՕ-ի մեր գործընկերներին, որ համապատասխան քայլեր անեն այդ իրավիճակը ուղղելու. դա նշանակում է, որ ապահովեն Հայաստանի մասնկացությունն զինավարժություններին:

«ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿ» օրաթերթ.- Ընդդիմությունը Ռ. Քոչարյանին մեղադրում է իր իշխանության օրոք 8000 քկմ. Լեռնային Ղարաբաղի անկախ պետություն ստեղծելու խոստում տալու եւ այդ խոստումը չկատարելու մեջ: Ձեր կարծիքով, որքա՞ն տարի կարող է պահանջվել պրն. Քոչարյանից այդ խոստումն ի կատար ածելու համար եւ հնարավո՞ր է ընդհանրապես դա արդյոք:

Վ.Օ.- Ես ուզում եմ հղում կատարել հենց ձեր թերթին տրված իմ հարցազրույցին: Չեմ հիշում որ հարցն էր այնտեղ, եթե կարդաք` դրա պատասխանը կա: Խմբագիրն էր տվել այդ հարցը` ես պատասխանել եմ:

Շնորհակալություն: