Վ. ՕՍԿԱՆՅԱՆ. - Վերջին օրերի իրադարձություններից առաջինն, իհարկե, իմ այցելությունն էր Ստրասբուրգ, որը կբաժանեի հիմնական երեք մասի.

Առաջինը, Եվրոպայի Խորհրդի նախարարների խորհրդի 114-րդ հանդիպումն էր, որտեղ օրակարգում հիմնական երեք խնդիրներ կային: Առաջինը, մարդու իրավունքների եվրո֊պական կոնվենցիայի բարեփոխումները եւ, հատկապես, եվրոպական դատարանի արդյունավետության բարձրացման հետ կապված խնդիրները: Դրա արդյունքում Հայաստանը ստորագրեց 14-րդ արձանագրությունը, որը հիմնականում միտված է բարեփո֊խում֊ներին եւ հատկապես դատարանի աշխատանքի արդյունավետության բարձրացմանը:

Երկրորդ օրակարգային հարցը եկող տարի Եվրոպայի Խորհրդի գագաթաժողով անցկացնելու խնդիրն է: Թերեւս որոշ տարակարծություն կա տարբեր երկրների հետ՝ անցկացնել, թե` ոչ: Հիմնական պատճառն այն է, որ արդյոք բավարար օրակարգային խնդիր կա՞, որ պետք է նախագահների ուշադրությանը հանձնել: Երկրների մեծամաս֊նութ֊յունը գտնում է, որ գագաթաժողովի անհրաժեշտություն կա: Հայաստանն այդ երկրների շարքում է. մենք նույնպես գտնում ենք, որ անպայմանորեն պետք է ամենաուշը եկող տարի անցկացնել գագաթաժողով, որովհետեւ այսօր Եվրոպայում իրոք իրավիճակը խիստ փոխվել է. Եվրամիությունը ընդարձակվել է արդեն 15-ից 25-ի, այսօրվա դրությամբ Եվրոպայի խորհրդի անդամ-երկրների մոտավորապես կեսն արդեն Եվրամիության անդամներ են: ՆԱՏՕ-ն նույնպես ընդարձակվել է, ստեղծվել է նաեւ «Նոր հարեւանություն» նախաձեռնությունը: Այնպես որ, իրավիճակը եւ մոտեցումները փոխվել են: Անհրաժեշտություն կա, որ նախագահները հանդիպեն, այս նոր իրավիճակի գնահատականը տան ու նաեւ ուրվագծեն Եվրոպայի խորհրդի, որպես կազմակերպության, հետագա անելիքները եւ հեռանկարը: Այնպես որ, մենք պաշտպանել ենք այդ գաղափարը, եւ հույս ունենք, որ իրոք եկող տարվա կեսերին գագաթաժողովը տեղի կունենա:

Երրորդ հարցը, ինչպես միշտ վերջին շրջանին եղել է, դա ահաբեկչության դեմ պայքարն է:

Երկրորդ կարեւոր խնդիրը Ստրասբուրգում Լեռնային Ղարաբաղի [հակամարտության կարգավորման շուրջ] բանակցութ֊յուններն էին: Ինչպես գիտեք, նախարարների երկրորդ հանդիպում տեղի ունեցավ Պրահայից հետո: Այստեղ ընդհանուր գնահատականը, պետք է ասեմ, որ դրական է: Օգտակար հանդիպում էր: Եղել են, այո, բովանդակային քննարկումներ Ղարաբաղի հարցի շուրջ, հատկապես, որ այս հանդիպումը տեղի ունեցավ նախագահների հանդիպումից հետո, եւ պետք է ասեմ, որ երկու նախարարներն էլ հստակ ցուցումներ ունեին նախագահներից, եւ մենք կարողացանք այդ ցուցումների հիման վրա կառուցո֊ղական երկխոսություն ունենալ: Այստեղ մի բան շատ հստակ ասեմ, որ օրակարգ չի եղել, պայմանավորվածությունը այդպիսին էր: Նույնիսկ սրանք պետք չէ բանակցութ֊յուններ անվանել, սրանք ավելի խորհրդատվություններ են, ինչպես Մինսկի խումբն է ձեւակերպում, եւ կարծում եմ, որ դա ճիշտ է, որովհետեւ այս պահին դեռեւս մենք փնտրտուքի մեջ ենք, եւ խորհրդատվություններ են անցկացվում հստակեցնելու այն հիմքը, որի վրա երեւի թե բանակցությունները հետագայում պետք է տեղի ունենան:

Ստրասբուրգյան իմ այցի երրորդ մասը, դրանք երկկողմ հանդիպումներն էին: Այստեղ նշեմ, որ իմ առաջին, ճանաչողական հանդիպումն էր Վրաստանի նոր արտգործնախարարի հետ: Հուսով եմ, որ մոտ օրերս նախարարի այցելություն կլինի Երեւան եւ, հետեւաբար, կկայանա իմ փոխադարձ այցելությունը: Ես հանդիպել եմ նաեւ Նորվեգիայի արտգործնախարարի հետ, որը ստանձնեց այդ պահից Եվրոպայի խորհրդի նախարարների խորհրդի նախագահությունը, եւ նաեւ Իռլանդիայի արտգործնախարարի տեղակալի հետ, որի հետ հիմնականում քննարկվեց արդեն Իռլանդիայի կողմից արված որոշումը, որը ես որպես առանջին լուր ուզում եմ հայտնել: Գիտեմ, որ տեղյակ եք, բայց ես կարեւորությունն եմ ուզում շեշտել. այն, որ Եվրամիության Իռլանդիայի նախագահությունն արդեն որոշում է կայացրել եւ փոխանցել է Նախարարների խորհրդին իր դրական որոշումը Կովկասի երեք հանրապետությունները ներառելու «Ընդլայնված Եվրոպա. Նոր հարեւանություն» նախաձեռնության մեջ: …Այստեղ կուզենայի, որ հատուկ ուշադրություն դարձնեք. ինչպես նախկինում եմ ասել` սա ես համարում եմ շատ կարեւոր: Այն կունենա իր երկրորդ մասը: Այս պահին թերեւս ավելի ձեռնպահ կլինեմ, [այն] չեմ անվանի պատմական, մինչեւ որ Նախարարների խորհուրդը, իրենք արդեն Իռլանդիայի այս առաջարկությունը վերածեն վերջնական որոշման եւ պաշտոնապես Կովկասի երեք հանրապետությունները ներառվեն այդ նախաձեռնության մեջ: Համենայն դեպս, Իռլանդիայի դրական առաջարկությունը ես ինքնին կարեւոր քայլ եմ համարում, եւ հույս ունենք, որ որեւէ խոչընդոտ չի լինի, եւ մոտ օրերս կլինի արդեն Նախարարների խորհրդի որոշումը Հայաստանը, ինչպես նաեւ Կովկասում մեր երկու մյուս հարեւաններին ներառելու այդ նախաձեռնության մեջ:

Ստրասբուրգի մասով այսքանը:

Այս շաբաթվա ընթացքում մի քանի այլ կարեւոր իրադարձություններ եղան, որոնց ուզում եմ հրավիրել ձեր ուշադրությունը: Դրանցից առաջինը Իրանի հետ գազամուղի պայմանագրի ստորագրումն է: Սա իրոք կարեւորագույն իրադարձություն է, եւ հույս ունենք, որ արդեն պայմանագրային գոնե որեւէ խոչընդոտ չկա, եւ մենք կկարողանանք ֆինանսավորումն ապահովել, այս տարվա ընթացքում շինարարությունը սկսել եւ երկու տարվա ընթացքում ավարտել:

Մյուսը` Միացյալ Նահանգների որոշումն է Հայաստանը Վրաստանի հետ միասին ներառելու «Հազարամյակի մարտահրավերներ» նախաձեռնության մեջ: Տարբեր մեկնաբանություններ տրվեցին այս կապակցությամբ, բայց փաստը մնում է փաստ, որ, այո, Հայաստանը լինելով կարիքավոր երկիր 100-ից ավել երկրների շարքում, արժանացավ 16 այլ երկրների հետ Միացյալ Նահանգների դրական գնահատականներին, որպես ճիշտ ուղղությամբ զարգացող երկիր եւ տնտեսության առումով, եւ, նաեւ, ժողովրդավարության առումով: Սա մենք համարում ենք շատ դրական գնահատական միացյալ միջազգային հանրության կողմից ու նաեւ արդյունքում շատ կարեւոր ներդրում մեր տնտեսության համար հաջորդ երեք տարիների ընթացքում: Սա, ես կարծում եմ, որ ամենաշոշափելի գնահատականն է, որ երբեւիցե մեր հանրապետությունը ստացել է իր վարած քաղաքականության համար: Մի խոսքով, ասվում է, որ Հայաստանը, լինելով կարիքավոր երկիր, համենայն դեպս զարգանում է ճիշտ ճանապարհով, ճիշտ ուղղությամբ է գնում, եւ ես սա շատ դրական եմ համարում:

Եվ վերջապես, այս պահի դրությամբ ասեմ, որ մեր պատվիրակությունը գտնվում է Հասարակածային Գվինեայում, բանակցություններ է վարում մեր 6 օդաչուների ազատ արձակման հետ կապված: Այս պահի դրությամբ մենք լավատես ենք, հույս ունենք, որ ամեն ինչ դրական կավարտվի մեր օդաչուների համար:

Այսքանը: Ես կպատասխանեմ ձեր հարցերին:

ՀԱՐՑ. «Հայկական ժամանակ» օրաթերթ. - Պարոն Օսկանյան, Ադրբեջանի ԱԳ նախարարը վերջերս անընդհատ ասում է քննարկվելիք հարցի մասին՝ զորքերը հանելու եւ երկաթուղին բացելու: Ձեր հանդիպման ժամանակ այդ մասին որեւէ խոսք եղե՞լ է, թե ոչ:

Վ. ՕՍԿԱՆՅԱՆ.- Պայմանավորվածությունն այնպես է, որ կողմերը ցանկացած հարց կարող են դնել, բայց դա չի նշանակում, որ օրակարգային խնդիր է: Քանի որ մենք պայմանավորվածություն ունեինք չբացել, թե ինչ հարցեր ենք քննարկել, ես ձեռնպահ կմնամ որեւէ բան հաստատելուց կամ մերժելուց: Բայց ուղղակի նորից եմ ուզում կրկնել, որ այդ հանդիպման ընթացքում օրակարգ չի եղել, եղել է բաց, ազատ քննարկում, եւ կողմերն են իրենց խնդիրներն ու առաջարկությունները դրել, ինչպես նաեւ՝ համանախագահները:

ՀԱՐՑ. «Այբ Ֆե» օրաթերթ. - Պարոն նախարար, Եվրախորհրդում խոսվե՞լ է Հայաստանի ներքաղաքական իրավիճակի մասին: Եւ երկրորդ հարցը՝ արդեն ժամկետները մոտենում են հունիսին, ձեր կործիքով ինչու՞ չեն կատարվում Եվրախորհրդի բանաձեւում նշված պահանջները, մասնավորապես ազատ չեն արձակվում քաղաքական գործընթացների հետեւանքով ձերբակալված մարդիկ: Ընդդիմությունը դրա համար տվեց 10 օր, այսինքն՝ 10 օր «թայմաուտ» վերցրեց, որպեսզի իշխանությունն անի քայլեր, բայց իշխանության կողմից քայլեր չարվեցին: Ինչո՞վ կբացատրեք դա:

Վ. ՕՍԿԱՆՅԱՆ. - Նախ ասեմ, որ Ստրասբուրգում իրոք ես հանդիպել եմ ԵԽ ղեկավարության եւ նաեւ Ագոյի խմբի անդամների հետ, որտեղ քննարկվել է առհասարակ մեր պարտավորությունների խնդիրը, եւ նաեւ այդ շրջանակներում վերջին բանաձեւը, որ Եվրոպայի խորհրդի միջխորհրդարանական վեհաժողովն ընդունել էր Հայաստանի հետ կապված: Պետք է ասեմ, որ բավական դինամիկ հանդիպում է եղել, հարցեր են բարձրացվել տարբեր անդամների կողմից, եւ ես փաստորեն ներկայացրել եմ մեր պաշտոնական դիրքորոշումը այդ բոլոր հարցերի նկատմամբ: Եւ այդ շրջանակներում, այո, այդ բոլոր խնդիրները քննարկվել են: Ինչ վերաբերում է կոնկրետ այդ հարցին, ես հետեւյալը պետք է ասեմ, որ այնտեղ ազատ արձակելը նշվել է այն դեպքում, երբ նրանց կալանքի տակ մնալու հանգամանքն անօրինական է: Այնպես որ, թերեւս պետք է դատական պրոցեսը որոշ հստակություն մտցնի, թե այս պահի դրությամբ այդ մարդկանց կարգավիճակը ինչպիսին է: Միայն դրանից հետո կարելի է ասել, որ այդ մարդիկ ընկնո՞ւմ են այդ պահանջի տակ, թե չէ: Ես այդպես եմ հասկանում, որովհետեւ այնտեղ խնդիրը դրվում է այն դեպքում, երբ անարդար, կամ հիմնավորված չեն եղել նրանց ձերբակալումները կամ այս պահի դրությամբ կալանքի տակ գտնվելու փաստը: Այնպես որ, այստեղ պետք է սպասել, թե ինչպիսի դատական պրոցես կգնա, եւ միայն դրանից հետո, կարծում եմ, որ Եվրոպայի խորհուրդն ինքը կկարողանա դատողություն անել նրանց կարգավիճակի հետ կապված: Մենք հստակ ասել ենք, որ սպասում ենք զեկուցողների այցելությանը՝ նրանց հետ աշխատելու եւ փորձելու Եվրախորհրդի կողմից դրված բոլոր պահանջներին օրենքի շրջանակներում դրական լուծում տալ: Մեծ հաշվով ասեմ, որ մեր պարտավորությունների իրականացման մասով գնահատականը, ինչպես այստեղ, այս դահլիճում դուք ինքներդ լսել եք, այսօր էլ մնում է նույնը, որ Հայաստանը ճիշտ ուղու վրա է, շարունակվում են բարեփոխումները:

 Այստեղ երկուստեք արձանագրվել է մի բան՝ այն, որ իհարկե Հայաստանում այդ գործընթացները կբարդանան ու կդանդաղեն, եթե ընդդիմությունը չվերադառնա Ազգային ժողով, որովհետեւ առանց կառուցողական ընդդիմության հնարավոր չէ ժողովրդավարական գործընթացներն առավել խորացնել: Եվրոպայի խորհուրդը դա լավ գիտակցում է, դրա համար էլ կոչ է անում, որպեսզի ընդդիմությունն անհապաղ վերադառնա Ազգային ժողով: Պետք է ասեմ, որ սա ընդհանուր կարմիր գիծն էր, որ անցնում էր իմ բոլոր հանդիպումների ընթացքում, եւ դրա վառ ապացույցը այն է, որ Շվիմերը Նախարարների խորհրդի առջեւ իր զեկույցի մեջ, անդրադառնալով Հայաստանին, հիմնականում մի բան ասաց՝ այն, որ ընդդիմությունը փողոցից պետք է վերադառնա Ազգային ժողով եւ իր մասնակցությունն ունենա երկրի բոլոր գործընթացներում: Այնպես որ, այդ խնդրում այսօր Եվրոպայի խորհրդում երկու կարծիք չկա, եւ իսկապես կոչ է արվում, որպեսզի ընդդիմությունը փողոցից վերադառնա խորհրդարան:

Իմ կողմից ներկայացված հիմնական խնդիրը հետեւյալն է, որ այդ բանաձեւում, որն ընդունվեց Եվրոպայի խորհրդի միջխորհրդարանական վեհաժողովում, այդտեղ բացակայում էր ընդհանուր կոնտեքստը, որի մեջ այդ բոլոր նկարագրությունները եւ որոշումները պետք էր նայել: Ես հիմնական շեշտը դրա վրա էի դնում: Կոնտեքստը այնտեղ ճիշտ չէր ներկայացված, եւ ես հիմնականում փորձեցի դա բացատրել: Այն, որ այս բոլորը պետք է նայել ընդդիմության կողմից արված հայտարարությունների կոնտեքստում եւ այդ հայտարարություններից հետո, նրանց կողմից արված քայլերի, որը երկուսը իրար հետ ուղղակիորեն կապվում են՝ մեկը մյուսից չի կարելի անջատել: Այն, որ ընդդիմությունը կոչ է անում իշխանափոխության, անհրաժեշտության դեպքում՝ ուժի միջոցով եւ դրանից հետո ամբոխներին իր հետեւից տանում է նախագահական եւ Ազգային ժողովի շենքի առաջ, եւ այդ երկուսն ինքնաբերաբար իրար հետ կապվում են, եւ իշխանություններն այդ քայլը չեն կարող դիտել այլ կերպ, քան նրանց կողմից արված հայտարարությունների կոնտեքստում: Այսինքն, երբ ամբոխը խաղաղ ցույցից օպերայի հրապարակից շարժվում է Բաղրամյանով դեպի նախագահական կամ Ազգային ժողով, հաշվի առնելով անօրինական, ոչ սահմանադրական հայտարարությունները, որ արվել են ղեկավարության կողմից, իշխանությունները այլ կերպ այդ քայլը չեն կարող ընդունել, քան որպես ուժի կիրառում անօրինականորեն, ոչ սահմանադրական ճանապարհով իշխանությունները փոխելու: Հիմնականում այս կոնտեքստն է, որ ես կարծում էի այդ բանաձեւում բացակայում էր, հակառակ, որ բանաձեւն իր որոշ ճիշտ  դատողություններն արել էր նախագահի ընտրությունների արդյունքների վերահաստատման ու նաեւ ռեֆերենդումի գաղափարի մերժման մասին: Համենայն դեպս, այդ կոնտեքստը, ես կարծում եմ, անհրաժեշտ էր, որպեսզի Եվրոպայի խորհուրդը լավ պատկերացնի եւ այդ կոնտեքստի մեջ դատի իշխանության կողմից արված քայլերը: Համենայն դեպս, այնտեղ մի շատ հստակ բան ասվեց իմ կողմից, որը պետության դիրքորոշում է՝ այն, որ մենք շատ լուրջ ենք մոտենում Եվրոպայի խորհրդի վեհաժողովի բանաձեւին, այնտեղ եղած առաջարկություններին, եւ իշխանություններն ամենայն լրջությամբ կվերաբերվեն բոլոր այդ առաջարկություններին, եւ մենք սպասում ենք զեկուցողների այցելությանը Հայաստան, որպեսզի կարողանանք այդ բոլորին արդեն ընթացք տալ:

ՀԱՐՑ. «Ինտերֆաքս» գործակալություն. - Պարոն նախարար, դուք Պրահայից հետո ասացիք, որ հաջորդ հանդիպման ընթացքում վերջնական պարզ կլինի, արդյոք Ադրբեջանը շարունակականությունը պահպանելու է, թե ոչ: Արդյոք այսօր հանդիպումներից հետո պա՞րզ է դա Հայաստանի համար, եւ տեսնու՞մ եք անհրաժեշտություն շարունակել բանակցությունները, Հայաստանը տեսնու՞մ է անհրաժեշտություն նախագահների միջոցով շարունակել դրանք: Երկրորդ հարցը, անկախ նրանից Ստրասբուրգում քննարկվել է շրջանների վերադարձը, ի պատասխան կոմունիկացիաների բացման: Արդյոք Հայաստանի համար ընդունելի՞ է այդ առաջարկը որեւէ շրջանների վերադարձ, ի պատասխան կոմունիկացիաների բացման:

Վ. ՕՍԿԱՆՅԱՆ. - Առաջինի հետ կապված, իսկապես դժվար, որովհետեւ այս պահի դրությամբ ասեմ, որ մեր միջեւ վեճ է գնում, իսկապես վեճ է գնում, թե որն է ճիշտ ճանապարհը եւ ինչպես պետք է շարունակել: Եվ երբ այդ վեճը եւ այդ վեճի ընթացքում եւ դրա արդյունքում կողմերի դիրքորոշումները որեւէ իրավական պարտավորություն չեն դնում կողմերի վրա, դժվար է դրա արդյունքում դատողություն անել եւ ասել, որ Ադրբեջանն ընդունում է սա, թե չէ: Այնպես որ, դեռեւս հարցը հեղհեղուկ վիճակում է գտնվում: Համենայն դեպս, որեւէ բան չի մերժվում, իսկապես բուռն քննարկումներ են գնում, եւ ուղղակի այստեղ պետք է հույս հայտնել, որ մենք կկարողանանք առավել հստակություն մտցնել ամենամոտ ապագայում: Բայց այս պահի դրությամբ, այո, դեռեւս այդ հստակությունը չկա, բայց, մենք գտնում ենք, որ ճիշտ է շարունակելը, հնարավոր է ընդհանուր եզրեր գտնել, հատկապես նախագահների հանդիպման արդյունքում:

Իսկ ինչ վերաբերում է երկրորդ մասին, մենք բազմիցս ասել ենք, որ մեր մոտեցումը մնում է նույնը, այն` որ հարցի էությունը Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակն է: Մնացած բոլոր խնդիրներն արդյունք են, հետեւանք են այդ խնդրին լուծում չտալուն: Այնպես որ, եթե մենք ուզում ենք հարցին լուծում տալ, պետք է կենտրոնանանք Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի վրա եւ ոչ թե փորձել կողմնակի հարցերին լուծում տալ՝ հիմնականը մի կողմ թողնելով: Այնպես որ, մեր դիրքորոշումը սա է, եւ մենք հետեւողական կլինենք այս մոտեցման մեջ:

ՀԱՐՑ. - Պարոն Օսկանյան, ես կխնդրեի մեկնաբանել, [թե] Իրան-Հայաստան գազամուղի կառուցմամբ տարածաշրջանային որեւէ փոփոխության ենթարկվելու՞ է Հայաստանի կարգավիճակը: Երկրորդ, Ասլան Աբաշիձեն, եթե չեմ սխալվում, երեկ Ռուսաստանի հեռուստաընկերություններից մեկով ելույթ ունենալով՝ ասաց, որ Հայաստանը ժամանակին իրեն զգուշացրել է, որ Վրաստանը գնալու է զինված սադրանքի: Արտաքին գործերի նախարարությունից նման զգուշացում Աջարիայի նախագահին ուղղված եղե՞լ է, թե ոչ:

Վ. ՕՍԿԱՆՅԱՆ. - Երկրորդից սկսեմ, ոչ, նման բան չի եղել ոչ արտաքին գործերի նախարարության կողմից, ոչ էլ որեւէ այլ գերատեսչության: Իսկ ինչ վերաբերում է գազամուղի հետ կապված, կարծում ենք, որ իհարկե, եթե Իրան-Հայաստան գազամուղը կառուցվի, տարածաշրջանում իրավիճակը, չէի ասի էապես, բայց լուրջ փոփոխություն կկրի, որովհետեւ էներգակիրների առումով փաստորեն նոր զարգացում կլինի դա, եւ Իրանն ու Հայաստանը ստրատեգիական առումով նոր նշանակություն կստանան այս տարածաշրջանում: Դրա մասին ուղղակի կասկած չի կարող լինել:

ՀԱՐՑ. «Զաման» (Թուրքիա). կարդում է Վ. Օսկանյանը.- «Անցած շաբաթ հայտարարվեց, որ նախագահ Քոչարյանը չպետք է մասնակցի ՆԱՏՕ-ի գագաթաժողովին, որ պետք է կայանա Ստամբուլում, այն պատճառաբանությամբ, որ Թուրքիա-Հայաստան հարաբերությունները ցանկալի մակարդակի վրա չեն գտնվում: Գրեթե նույն օրերին Թուրքիայի վարչապետ Էրդողանը ասաց, որ Թուրքիայի հարեւան բոլոր պետություններ այցելել է, բացի Հայաստանից, որի հետ եւս պետք է զարգացնել հարաբերությունները: Այս զույգ հայտարարությունները, եթե քով-քովի բերենք, ի՞նչ կանխատեսումներ կարող եք անել Թուրքիա-Հայաստան հարաբերությունների մոտակա ապագայի վերաբերյալ:

Վ. ՕՍԿԱՆՅԱՆ. - Ես ասեմ, որ նախագահի որոշումը հիմնված էր այս պահի դրությամբ հայ-թուրքական հարաբերությունների իրավիճակի եւ ոչ թե հետագայի կանխատեսումների վրա: Այս պահի դրությամբ, իրոք, հատկապես 1999-ին նախագահը ԵԱՀԿ գագաթաժողովին մասնակցելուց ի վեր, հակառակ որոշ անընդհատ ծագող, բայց հետագայում մարող հույսերի, որեւէ կոնկրետ տեղաշարժ չի եղել սահմանների բացման հետ: Եւ որովհետեւ սահմանները փակ են, չունենք դիվանագիտական հարաբերություններ, նախագահն ուղղակի նպատակահարմար չի գտնում այդ երկրում անցկացված գագաթաժողովում, անկախ նրանից, թե որ կազմակերպությանն է, իր մասնակցությունն ապահովել: Հայաստանը ներկա կլինի, ուղղակի այդ մակարդակով չի լինի. պատվիրակությունը կղեկավարեմ ես:

ՆԱՏՕ-ի հետ մեր հարաբերությունները բարձր մակարդակի վրա են գտնվում, մենք այսօրվա պահի դրությամբ չենք զիջում մեր երկու հարեւաններին: Այնպես որ, այստեղ որեւէ խնդիր ՆԱՏՕ-ի հետ չկա. հարցը հիմնականում վերաբերում է հայ-թուրքական հարաբերություններին:

Իսկ ինչ վերաբերում է Էրդողանի հայտարարությանը, նման բան մենք միայն կողջունենք... դա նաեւ մեր ցանկությունն է: Մենք ասել ենք, որ, առանց նախապայմանների, Հայաստանը պատրաստ է Թուրքիայի հետ հարաբերությունները նորմալացնել, ոչ միայն սահմանները բացել, այլ նաեւ գնալ մինչեւ դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատումը: Այնպես որ, եթե պարոն Էրդողանը ցանկություն ունենա Հայաստան այցելել, մենք դա կողջունենք: Կամ թեկուզ առանց այցելելու, եթե հանձնարարականներ տա, որպեսզի արագ կերպով մեր հարաբերությունները գնան դեպի նորմալացում, նույնպես մենք դա կողջունենք եւ պատրաստ ենք մեր ներդրումը բերել դրա իրականացման մեջ:

ՀԱՐՑ.- Պարոն Օսկանյան, ունե՞ք պայմանավորվածություն Մամեդյարովի հետ հաջորդ հանդիպման ժամկետների կամ թեմայի, կամ վայրի մասին:

Վ. ՕՍԿԱՆՅԱՆ. - Պայմանավորվածություն, այո, կա, հանդիպում անպայման տեղի կունենա: Կոնկրետ օրը դեռեւս չկա, բայց շատ նախնական, կարծեք թե խոսքը գնում է հանդիպումը նորից անցկացնել Պրահայում հունիսի 20-ի մոտակայքում: Մի օր շուտ, մի օր ուշ, ճիշտ չեմ կարող թվականն ասել, պետք է ճշտել, բայց արդեն պայմանավորվածություն կա երրորդ հանդիպումն անցկացնել, այս անգամ նույնպես Պրահայում:

ՀԱՐՑ. - Պարոն Օսկանյան, նախքան Մամեդյարովի հետ ձեր հանդիպումները սկսելը, դուք միշտ մտահոգություն էիք հայտնում, որ Ադրբեջանը կշարունակի՞  այն կետից, ինչ որ թողել էին նախագահներ Հեյդար Ալիեւն ու Ռոբերտ Քոչարյանը: Ձեր տպավորությամբ Ադրբեջանը պատրա՞ստ է այդ կետից շարունակել:

Վ. ՕՍԿԱՆՅԱՆ. - Ես հետեւյալ կերպ կպատասխանեմ: Թերեւս մեր այս երկու հանդիպումների եւ նախագահների հանդիպման արդյունքում չենք կարող հանգել այն  եզրակացության, որ Ադրբեջանն ինչ-որ բան մերժում է: Նա բոլոր հնարավորությունները բաց է թողել, վիճում է, իհարկե, դրա արդյունավետության կամ նպատակահարմարության առումով, բայց որ ասենք մերժել է, չէ: Այնպես որ հիմք չունենք եզրակացնելու, որ մենք Ադրբեջանի հետ այս պահին որեւէ բան չունենք խոսելու: Ես կարծում եմ, որ հանդիպումները նորմալ են անցնում, օգտակար են, եւ դրանք պետք է անպայման շարունակել:

ՀԱՐՑ. «Ազգ» օրաթերթ. - Ադրբեջանի արտգործնախարարի հետ հանդիպման ժամանակ արդյոք անդրադարձ եղե՞լ է զինադադարի 10-ամյակին: Ես նկատի ունեմ, որեւէ անդրադարձ եղե՞լ է Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության արտգործնախարարության կոչին, որ Հայաստանն ու Ադրբեջանը հայտարարեն զինադադարի շարունակման մասին, կամ որեւէ փաստաթուղթ ստորագրեն:

Վ. ՕՍԿԱՆՅԱՆ.- Այդ զինադադարն անժամկետ է, այնպես որ վերահաստատելու կարիք կողմերը չեն զգում: Դրա մասին, պետք է ասեմ, որ Ստրասբուրգում եւ իմ ելույթում է հնչել, եւ կուլիսային մեր հանդիպումներում անընդհատ այդ հարցի մասին խոսվել է, եւ նաեւ համանախագահներն են նշել, որպես դրական փաստ, որ 10 տարի անցել է եւ առանց որեւէ խաղաղապահ ուժերի ներկայության կողմերը կարողացել են քաղաքական կամք դրսեւորել այն պահպանելու: Ճիշտ է, որոշ դեպքեր եղել են, երկու կողմից միշտ զոհեր կան, բայց մեծ հաշվով այդ զինադադարը պահպանվել է, եւ դա որպես դրական քայլ է դիտվում համանախագահների կողմից եւ առհասարակ, եվրոպական հանրության կողմից: Եւ դրա վրա կառուցելով՝ հույս են հայտնում, որ հաջորդ տարիներին, երբ զինադադարը երկրորդ տասնամյակն է մտնում, կարողանանք արդեն քաղաքական կամք դրսեւորել հարցը վերջնականորեն լուծելու:

ՀԱՐՑ. «Տարեգիր» ինտերնետային օրաթերթ. - Պարոն Օսկանյան, դուք բռնության քայլ որակեցիք ընդդիմության երթը Բաղրամյան պողոտայով: Արդյոք դուք համարժե՞ք եք համարում խաղաղ երթը եւ ցուցարարների նկատմամբ կատարված բռնությունները, եւ, ըստ ձեզ, արդյոք Եվրախորհուրդն այստեղ կողմնակալ վերաբերմո՞ւնք է բանաձեւում ունեցել: Երկրորդ, այսօր ադրբեջանական կողմը բազմիցս բարձրացնում է գրավյալ տարածքների հարցը: Ինչու՞ Հայաստանը որեւէ անգամ չի բարձրացնում հայկական, ասենք Շահումյանի, Գետաշենի եւ հայկական այլ տարածքների հարցը:

Վ. ՕՍԿԱՆՅԱՆ. - Նախ ասեմ, որ ես որեւէ որակավորում չեմ տվել: Իմ բերանից «բռնություն» բառը դուրս չի եկել, անկախ նրանից՝ ես համաձայն եմ, թե չէ: Ուղղակի ես փաստն եմ արձանագրում, որ ես «բռնություն» բառը չեմ օգտագործել: Ես ուղղակի ասել եմ, որ երբ որ ունես ընդդիմության ղեկավարություն, որն ասում է՝ իշխանափոխության պետք է հասնել նույնիսկ ուժով եւ դրանից հետո՝ այդ հայտարարությունն անելուց հետո էլ ամբոխին առաջնորդում ես դեպի Ազգային ժողովի շենք եւ նախագահական, իշխանությունները չեն կարող այլ կերպ մեկնաբանել այդ բոլորը, քան այդ կոնտեքստում: Եվ իշխանության կողմից արված քայլերը Եվրախորհուրդը, միջազգային հանրությունն այդ կոնտեքստւմ պետք է նայեն, որպեսզի հասկանալի լինի ոստիկանության կողմից միջամտությունն այդ հավաքին: Առավել եւս, որ ես ասացի, որ նաեւ ներկայացրել եմ Եվրոպայի խորհրդին  այն թերությունները, որ մեր կարծիքով տեղ են գտել նկարագրական բաժնում: Դրանցից օրինակ, մեկը շատ ակնհայտ. պարզվում է, որ այսքան ժամանակ ընդդիմությունը երբեւիցե չի խնդրել քաղաքապետարանից հավաք անցկացնելու թույլտվություն, դեռ չեմ ասում՝ հետո երթ կազմակերպելու: Նրանք ուղղակի տեղյակ են պահել, որ հավաք պետք է անցկացնեն՝ հանդիպում ընտրողների հետ, որը թույլտվություն չի պահանջում մեր օրենքով: Այնպես որ բոլոր այդ հավաքները, առավել եւս երթերը եղել են անօրեն: Եվ մենք դա հանձնել ենք Եվրոպայի խորհրդի ուշադրությանը, որ այստեղ պետք է փաստերին ավելի մանրակրկիտ նայել եւ փորձել ամեն ինչ իր անունով կոչել: Եթե չի եղել թույլտվություն, նրանք պետք է նշեին իրենց նկարագրական մասում, որ ընդդիմությունը չի դիմել, բայց, համենայն դեպս, հավաք անցկացվել է: Եվ այստեղ նաեւ մի փոքր տարբերակում, որ անպայման պետք է արվի, որ հավաքների ժամանակ որեւէ խնդիր երբեւիցե, ես կարող եմ ասել, ոչ միայն վերջերս, Հայաստանում առհասարակ չի եղել: Խնդիրները ծագում են, երբ երթ է տեղի ունենում եւ փորձ է արվում շրջափակել կամ երթեւեկությունը խափանել:

Իսկ ինչ վերաբերում է հարցի երկրորդ մասին, ի տարբերություն Ադրբեջանի, այն հարցերը, որ մենք բարձրացնում ենք հանդիպումների ժամանակ, դրա մասին հրապարակային իսկապես չենք խոսում: Գտնում ենք, որ դրանք պետք է մնան հանդիպման գաղտնիության շրջանակներում: Միայն այն ժամանակ, երբ արդեն կոնկրետ դրական տեղաշարժ կա, որը հաստատվում է բոլոր կողմերի կողմից, եւ համանախագահողները հավանություն են տալիս, դրանից հետո կարելի է հրապարակային խոսել: Այս պահի դրությամբ մենք բազմաթիվ խնդիրներ ենք դնում սեղանի վրա, վիճում ենք այդ բոլորի շուրջ, բայց դեռեւս հրապարակային այս պահի դրությամբ որեւէ բան չունենք ասելու, բացի նրանից, որ մենք գտնում ենք, որ հարցի էությունից պետք չէ շեղվել: Իսկ հարցի էությունը Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի խնդիրն է:

ՀԱՐՑ. «Ֆրանսպրես» գործակալություն. - Պարոն նախարար, Կոնդոլիզա Ռայսի վերջին հայտարարությունը Լեռնային Ղարաբաղի հարցի կարգավորման վերաբերյալ՝ բավական կտրուկ մի հայտարարություն, արդյոք սա նշանակու՞մ է, որ այս հայտարարությունից հետո ճնշումները երկու կողմերի վրա ավելի կուժեղանան, մասնավորապես ԱՄՆ-ի կողմից, եւ արդյոք սա նշանակո՞ւմ է, որ միջազգային հանրության վերաբերմունքը Ղարաբաղի հարցի կարգավորման վերաբերյալ փոխվել է, այսինքն՝ նրանց համբերությունն արդեն սպառվելուն մոտ է:

Վ. ՕՍԿԱՆՅԱՆ.- Անկախ հայտարարություններից, Միացյալ Նահանգների դիրքորոշումը հիմնականում արտահայտվում է Մինսկի խմբի շրջանակներում, Միացյալ Նահանգներն ունի իր ներկայացուցիչն այնտեղ, եւ այս պահի դրությամբ, պետք է ասեմ, որ որեւէ մեզ համար նկատելի փոփոխություն Միացյալ Նահանգների կամ մյուս երկու համանախագահող երկրների մոտ չկա: Բայց այստեղ նաեւ մի փաստ չմոռանանք, որ գոնե վերջին բանակցությունների ընթացքում Մինսկի խմբի համանախագահների կողմից որեւէ ներդրում կամ նոր առաջարկություն հարցի կարգավորման մասին չի եղել: Այնպես որ այս պահի դրությամբ հիմնական քննարկումները գնում են կողմերի միջեւ, եւ Մինսկի խումբը ուղղակի ավելի լսողի դերում է, փորձում է համատեղել այն հարցերը, որոնք բարձրացվում են կողմերի միջոցով:

ՀԱՐՑ.- Պարոն Օսկանյան, դուք ասացիք, որ Ստամբուլ եք գնալու: Այնտեղ նախատեսվա՞ծ է եռակողմ հանդիպումը, թե ոչ, որովհետեւ ադրբեջանական եւ թուրքական կողմերը հետեւողականորեն պնդում են [դա]:

Վ. ՕՍԿԱՆՅԱՆ.- Ես առիթ եմ ունեցել ժամանակին ասելու, թե պաշտոնական որեւէ բան չենք ստացել: Այս պահի դրությամբ ես որեւէ պաշտոնական առաջարկություն եռակողմ հանդիպման համար չունեմ, ոչ էլ՝ երկկողմ, բայց ոչինչ չեմ բացառում: Համենայն դեպս, ժամանակ կա, եւ պետք է առիթը օգտագործել բոլոր տեսակի հանդիպումներ ունենալու այդ հավաքի ընթացքում:

ՀԱՐՑ. «Այբ Ֆե» օրաթերթ. - Պարոն Օսկանյան, դուք փաստորեն ասում եք, որ շատ լուրջ եք վերաբերում Եվրախորհրդի Խորհրդարանական վեհաժողովի բանաձեւին, Ռոբերտ Քոչարյանն ասում է, որ Եվրախորհուրդը պոլիտբյուրո չէ: Դուք պնդում եք, որ անշեղորեն գնում եք ժողովրդավարության ճանապարհով, Արթուր Բաղդասարյանը պնդում է, որ կան քաղբանտարկյալներ, Դավիթ Հարությունյանը ասում է, որ դատական համակարգը անկախ չէ: Այսինքն, այսպիսի լուրջ տարաձայնություննե՞ր կան իշխանության ներսում:

Վ. ՕՍԿԱՆՅԱՆ. - Իմ ասածը, որ մենք լուրջ ենք վերաբերվում, երբեք չի հակասում նախագահի այդ ռեպլիկի հետ, որ Եվրոպայի խորհուրդն իսկապես պոլիտբյուրո չէ, իրոք, այդպես է: Բայց դա չի նշանակում, որ մենք լուրջ չենք վերաբերվում, ընդհակառակը, որովհետեւ պոլիտբյուրո չէ, ավելի լուրջ ենք վերաբերվում: Այնպես որ այնտեղ խնդիր չկա, մենք իսկապես Եվրոպայի խորհրդի անդամ-երկիր ենք եւ պարտավորություններ ենք ստանձնել, այնպես որ երկխոսությունը կշարունակվի: Ես Դավիթ Հարությունյանի եւ Արթուր Բաղդասարյանի վեճին չեմ հետեւել, ճիշտն ասած, քաղաքում էլ չէի: Մի բան ինձ համար շատ հստակ է, ակնհայտ է, որ մեր պարտավորությունների կատարումը գնում է իր նորմալ հունով: Որոշ հարցերում կան ուշացումներ, թերացումներ, բայց մեծ հաշվով ես կարծում եմ, որ մենք ճիշտ ճանապարհի վրա ենք: Ես նորից եմ վերադառնում, սա մի համարեք, որպես իշխանության ներկայացուցչի կողմից ասված ինչ-որ բան՝ երեք հիմնական չափանիշներով՝ ժողովրդավարություն, տնտեսության ազատականացում, եւ նաեւ մարդկային կապիտալի մեջ ներդրում, այս երեք կատեգորիաներով է որոշվել Միացյալ Նահանգների այդ ծրագրի մեջ Հայաստանի ներառումը: Եվ այնտեղ իսկապես խստագույնս կիրառվել են այս երեք չափանիշները: Եվ նրանք հիմնվել են անկախ, անաչառ միջազգային կազմակերպությունների գնահատականների վրա:

Կոռուպցիայի մասով մենք դրական առումով ներքեւից 60-րդ տեղում ենք միջազգային կազմակերպությունների գնահատականներով, մեր տնտեսության ազատականացմամբ 44-րդ տեղում ենք եւ ժողովրդավարության գործընթացների առումով՝ մոտավորապես 70-րդը` 200 երկրների մեջ: Այնպես որ, այս գնահատականները պատահական չեն տրվում. մենք երբեմն իրոք, զուտ դատելով Հայաստանում եղած այս վայրիվերումներից եւ, ինչու՞ չէ, նաեւ որոշ օրենքների խախտումներից, որ տեղի են ունենում, փորձում ենք իսկապես ամեն ինչ մոռանալ: Այդպես չէ, շատ դրական տեղաշարժեր կան, եւ միջազգային հանրությունը դա դրական է գնահատում: Առանց ճիշտ գնահատական տալու այս ընթացքին, մենք հետագա շարունակություն չենք կարող ապահովել: Եթե մենք մեր արածի նկատմամբ վստահություն չունենք, որ իրոք արել ենք, անիմաստ կլինի այդ բոլորը շարունակելը: Բայց ես նորից եմ կրկնում, բազմիցս ասել եմ, այն, ինչ որ արվել է ժողովրդավարության առումով, թերեւս մեզ դնում է մակերեսի վրա: Մենք դեռեւս չենք խորացել, մենք հեշտ մասն ենք արել: Որպեսզի մենք կարողանանք իրոք խորանալ ժողովրդավարության գործընթացներում, մեզ անհրաժեշտ է նորմալ ընդդիմություն: Ես ուղղակի խորը համոզված եմ սրա մեջ: Այլապես ես լինելով, օրինակ, իշխանություն՝ վերապահ կլինեմ հաջորդ ժողովրդավարության քայլը անելուց, երբ դու գիտես, որ մյուս կողմում մի խումբ քաղաքական ուժեր կան, որոնք սպասում են, թե հաջորդ՝ իրենց տրվելիք հնարավորությունը ի՞նչ է լինելու, որպեսզի այն օգտագործեն իշխանությունը բռնի ուժով փոխելու համար: Գիտեք, երբ ընդդիմությունը նման խնդիր է դնում, իշխանության կողմը որեւէ ինտենսիվ առաջընթացի  չի կարող գնալ: Դրա համար էլ կա այլ երկրների փորձ: Այն դեպքերում, երբ եղել է ագրեսիվ ընդդիմություն, ժողովրդավարությունը տուժել է, բայց երբ որ եղել է ընդդիմություն՝ խիստ ընդդիմություն, քննադատող ընդդիմություն, բայց ոչ թե ագրեսիվ՝ իշխանություն ձեռք բերելու առումով, միայն այդ ժամանակ է, որ իսկապես ժողովրդավարությունը խորացել է: Եվ այս մտահոգությունն ինձ մոտ կա, Եվրոպայի խորհրդի մոտ կա: Դրա  համար էլ անընդհատ կոչ է արվում, որպեսզի մենք հաջորդ երեք-չորս տարիները չկորցնենք, ընդդիմությունն իսկապես ճիշտ գիտակցի իր անելիքները, հայացքն ուղղի դեպի հաջորդ ընտրություններն իշխանափոխության առումով, եւ նրանք վերադառնան Ազգային ժողով, հատկապես ընդունեն այն երեք վետոյի՝ իրենց տրված հնարավորությունները կարեւորագույն հարցերի շուրջ՝ ընտրական օրենսգիրք, սահմանադրական բարեփոխումներ եւ նաեւ տարբեր օրենքների ընդունում, որոնք վերաբերում են կոռուպցիայի դեմ պայքարին:

ՀԱՐՑ. «Հայկական ժամանակ» օրաթերթ. - Անդրադառնալով զինադադարը վերահաստատելուն՝ այսօր շատ միջազգային քաղաքական վերլուծաբաններ մտածում են, որ պատերազմի վերսկսումը հնարավոր է, այդպիսի սպառնալիք կա, եւ պետք չէ արհամարհել այդ սպառնալիքը: Ես ուզում եմ իմանալ դուք ի՞նչ եք մտածում այդ մասին:

Վ. ՕՍԿԱՆՅԱՆ. -  Այս պահի դրությամբ մենք որեւէ նշան կամ վտանգ պատերազմի վերսկսման համար չենք տեսնում: Համենայն դեպս, ես կարող եմ ասել, որ մենք էլ պատրաստ ենք: Եթե Ադրբեջանն ինչ-որ նման արկածախնդրության գնա եւ հերթական իր սխալ որոշումը կայացնի, կարող եմ ասել, որ Հայաստանը պատրաստ է, մնացածը հետո կերեւա: Բայց նորից եմ կրկնում, այս պահի դրությամբ մենք դրա նախանշանները եւ դրա վտանգն ուղղակի չենք զգում: Կարծում ենք, որ բանակցությունները կշարունակվեն եւ կարծում ենք, որ նաեւ որոշ հեռանկարներ կան դրական տեղաշարժ ունենալու բանակցությունների արդյունքում:

Շնորհակալություն: