Վ. ՕՍԿԱՆՅԱՆ - Նախ ողջունում ենք տիկին Բոնիվերին Հայաստան այցելելու կապակցությամբ: Այսօր մեր հանդիպման ժամանակ մենք անդրադարձել ենք մեր երկկողմ բոլոր հարցերին, ինչպես նաեւ ես մանրամասներ եմ հաղորդել Լեռնային Ղարաբաղի հարցի վերաբերյալ վերջին զարգացումների մասին: Ուզում եմ նշել, որ Հայաստանի եւ Իտալիայի փոխգործակցությունը ընթանում է բավական ակտիվ հունով, համագործակցությունը ընթանում է եվրոպական կառույցներին ինտեգրման ուղղությամբ եւ Իտալիայի աջակցությունը այս հարցում միշտ եղել է, եւ դա մենք բարձր ենք գնահատում:

Մ. ԲՈՆԻՎԵՐ - Շնորհակալություն, նախարար Օսկանյան: Շատ շնորհակալ եմ ձեր ԶԼՄ-երի հետ հանդիպելու այս առիթն ունենալու կապակցությամբ: Սա իմ երրորդ պաշտոնական այցն է Հայաստան եւ իմ երկրորդ երկկողմանի այցելությունը: Անցյալ անգամ, երբ ես Հայաստանում էի, Իտալիան նախագահում էր Եվրամիության նախագահությունում եւ ես հաճույք ունեի ինձ հետ այստեղ բերելու այն ժամանակվա նորանշանակ հատուկ ներկայացուցչին՝ Կովկասյան տարածաշրջանի հարցերով դեսպան Տալվիտիեին: Ինչպես նախարար Օսկանյանն ասաց, Հայաստանի եւ Իտալիայի միջեւ երկկողմ հարաբերությունների ինտենսիվությունը եւ որակը դրանց գերազանց վիճակի կատարյալ ազդակ են:

Մենք ակտիվորեն մասնակցում ենք նախագահ Քոչարյանի շատ կարեւոր պաշտոնական այցի նախապատրաստման աշխատանքներին, որին ես քիչ առաջ պատիվ ունեցա հանդիպելու իր նստավայրում: Նա Իտալիա կժամանի գալիք տարվա հունվարի վերջին, որի ընթացքում կներկայացվի Հայաստանը: Այդ առումով մասնավորապես միջոցառումներ տեղի կունենան Միլանում եւ սրանով լրացուցիչ ազդակ կտրվի մեր երկու ժողովուրդների եւ կառավարությունների հարաբերությունների ամրության եւ լրջության վերաբերյալ: Այս առավոտ ես նաեւ պատիվ ունեցա հանդիպելու Խորհրդարանի նախագահին, որի հետ մի շարք հարցեր քննարկեցինք, դրանց թվում Իտալիայի կողմից երեք երկրների երիտասարդ խորհրդարանականներին օգնություն ցուցաբերելու հնարավորությունը: Ինչու չէ, թերեւս Հռոմում հանդիպում կազմակերպելու, եթե այս նախագիծն իրականանա: Ուզում եմ ասել, որ Իտալիան հետաքրքված է ոչ միայն Հայաստանի հետ երկկողմ հարաբերություններ պահպանելու մեջ, այլ նաեւ եւրոպական տեսանկյունից այս հարաբերությունները կուզենար առավել ամրացնել եւ ինտենսրվացնել:

ՀԱՐՑ. «Հ1» հեռուստատեսություն – Պարոն նախարար, սա հարց է եւ Ձեզ, եւ տիկին փոխարտգործնախարարին. մեր հայ դրվանագիտության արձագանքը ո՞րն է Եվրախորհրդարանում նախապատրաստվող Աթկինսոնի զեկույցին հետեւող հնարավոր ձեւակերպումներին եւ նույն հարցն էլ կուզենայի ուղղել տիկին փոխարտգործնախարարին որպես նաեւ Մինսկի խմբի անդամ երկրի դիվանագիտության ներկայացուցչի:

Վ. ՕՍԿԱՆՅԱՆ - Տիկին Բոնիվերը, չգիտեմ, այդ զեկույցի մանրամասներին տեղյա՞կ է, արդյոք: Ես ասեմ: Նախ զեկույցը, որն, իհարկե, կընդունվի հունվարին, ընդամենը քաղաքական խորհրդում է քննարկվել: Ես մանրամասն ծանոթ եմ զեկույցին: Այն սովորական զեկույց է, այնտեղ, իհարկե, ձեւակերպումներ կան, որոնք մենք գտնում եմք, որ իրականությունը ճիշտ չեն արտահայտում, լավ կլինի, որ դրանք փոփոխվեն: Մեր խորհրդարանականները փորձել են քաղաքական կոմիտեում փոխել. որոշ բաներ ստացվել է, որոշ բաներ չի ստացվել, սա նորմալ քաղաքական պրոցես է եւ կարծում եմ, որ իր նորմալ հունով կգնա եւ հունվարին, երեւի թե միայն վերջնական տեքստը ընդունելուց հետո միայն, մենք կկարողանանք գնահատական տալ: Ես, ճիշտն ասած, հետեւում եմ նաեւ տարբեր արձագանքների: Ես, ուղղակի, որեւէ լուրջ պաճառ այդ դեպքում չեմ տեսնում, որ Ադրբեջանին ինչ-որ գոհունակության պաճառ տա, այդ տեքստում, ինչպես ասացի, երկու կողմերի համար կան դրական, բացասական պահեր, եւ երկու կողմերն էլ դեռ շարունակում են պայքարել իրենց համար այդ տեքստը առավել այսպես ընդունելի դարձնելու համար, այնպես որ պայքարը շարունակվում է ոչ միայն այս ճակատում, այլ բազմաթիվ ճակատներում եւ սպասենք մինչեւ հունվար, տեսնենք, թե ինչպիսի վերջնական տեքստ կլինի:

Մ. ԲՈՆԻՎԵՐ - Նախարար Օսկանյանը միանգամայն ճիշտ էր. ես, բնավ, տեղյակ չեմ այս հարցի մանրամասներին:

ՀԱՐՑ. «Հայկական ժամանակ» օրաթերթ - Պարոն Օսկանյան, այսօր ՄԱԿ-ի գլխավոր ասամբլեայում քննարկվելու է «գրավյալ տարածքներում» առկա վիճակի հարցը եւ Ադրբեջանն արդեն բանաձեւի նախագիծ է ներկայացրել: Դուք արդեն բազմիցս ասել եք իսլամական երկրների Ադրբեջանի աջակցության մասին եւ այլն, ես ուզում եմ հարցնել Հայաստանն ինչպիսի՞ աջակցություն ունի ՄԱԿ-ում, ո՞րչափ են Հայաստանի հնարավորությունները, որպեսզի բանաձեւը չընդունվի կամ, եթե ընդունվում է, ծայրահեղ դեպքում չեզոք բանաձեւ ընդունվի եւ երկրորդ հարցը. Բեռլինում Մամեդյարովի հետ ձեր հանդիպման ժամանակ դուք կրկին հայտարարել եք, որ Հայաստանը բանաձեւի ընդունումից հետո դուրս կգա բանակցային գործընթացից: Ադրբեջանի արտգործնախարարի հետ ընդհանուր հայտարարի եկե՞լ եք, թե՝ ոչ: Եւ մեկ հարց տիկին Բոնիվերին, Իտալիան ինչպե՞ս է քվեարկելու ՄԱԿ-ում բանաձեւի ընդունմանը:

Վ. ՕՍԿԱՆՅԱՆ - ՄԱԿ-ում այդ բանաձեւի ընդունման հետ կապված մեր դիրքորոշումը բավական հստակ է: Մենք բազմիցս ասել ենք, մենք գտնում ենք, որ Ադրբեջանը սխալ է անում նման քայլի դիմելով եւ եթե բանաձեւն անցնի, ես համոզված եմ, որ որոշ ժամանակ անց նրանք կգիտակցեն, որ սխալ են արել եւ կհասկանան: Այստեղ խոսք չի գնում, թե այս կամ այն կողմին դա ձեռնտու է, ձեռնտու չի, ես կարող եմ միանշանակ ասել, որ մեզ չի մտահոգում բանաձեւի անցնելը, մեզ մտահոգում է Լեռնային Ղարաբաղի հարցի կարգավորման քաղաքական պրոցեսը: ՄԱԿ-ում, եթե նման բանաձեւեր են անցնում, Հայաստանն արդեն չի կարող շարունակել երկկողմ բանակցությունները Ադրբեջանի հետ: Լեռնային Ղարաբաղը պետք է ներկա լինի այդ բանակցություներին, եթե բանաձեւն անցնելուց հետո Ադրբեջանը պատրաստ կլինի բանակցություններ վարել Լեռնային Ղարաբաղի հետ, ապա Հայաստանը կշարունակի ներգրավված մնալ, բայց նրանք հիմնական իրենց բանակցությունները պետք է վարեն Լեռնային Ղարաբաղի ընտրյալ իշխանությունների հետ: Այս պահի դրությամբ, եթե նայել եք ՄԱԿ-ի կայքը, Ադրբեջանն ունի միայն Թուրքիայի աջակցությունը: Ցանկացած բանաձեւ, որ ներկայացվում է ՄԱԿ, երկրները փորձում են նաեւ աջակիցներ եւ հովանավորներ գտնել եւ տաս-տասնհինգից մինչեւ քսան երկրներ իրենց անունը դնում են այդ բանաձեւի վրա, եւ այս պահի դրությամբ այդ բանաձեւը դրվել է, ներկայացվել է միայն ու միայն Ադբեջանի ու Թուրքիայի կողմից: Ես կարծում եմ, որ սա շատ բան է ասում այդ բանաձեւի աջակցության հետ կապված ձեր հարցի կապակցությամբ: Պետք է սպասել, տեսնել ինչպիսի արդյունքներ կլինեն: Հայաստանի դիրքորոշումը այս հարցում, ես ասացի, շատ հստակ է եւ մենք հետեւողական ենք լինելու այդ հարցում: Իհարկե, ցանկալի կլինի, որ Մինսկի խմբի համանախագահողները կարողանան եզրեր գտնել եւ կարողանան մի այնպիսի կոմպրոմիսային տարբերակ այնտեղ ներկայացնեն, որը ընդունելի լինի բոլոր կողմերի համար եւ հնարավորություն կտա բանակցությունները շարունակել: Գիտեք, որ Ադրբեջանը այնտեղ հիմնականում շեշտը դնում է, այսպես կոչված, «օկուպացված տարածքներում» բնակեցման հարցի վրա: Հայաստանը եւ Լեռնային Ղարաբաղը որեւէ խնդիր չունեն դիտորդական առաքելություն ընդունելու այդ տարածքներում, ընդհակառակը, միշտ մենք ենք կոչ արել, երբ Ադրբեջանը անհիմն մեղադրանքներ է հնչեցրել Ղարաբաղի նկատմամբ եւ այդ տարածքներում ընթացող գործողությունների կապակցությամբ, մենք ենք միջազգային հանրությանը հրավիրել, որպեսզի գան եւ գնահտական տան: Ադրբեջանն ինքն է խոչնդոտել նման առաքելությունների իրականացմանը: Այսօր Հայաստանը նման խնդիր չունի: Մինսկի խումբն ինքն ունի նման առաքելություն անցկացնելու մանդատ եւ Մինսկի խմբի շրջանակներում Ղարաբաղը եւ Հայաստանը պատրաստ են աջակցելու նման առաքելության իրականացմանը, բայց ՄԱԿ-ն այստեղ առաքելություն լինել-չլինելը որոշելու որեւէ գործ չունի: Ավելին, ես ասեմ, որ նման առաքելություն ձեռնտու է նաեւ մեզ՝ հայերիս, որպեսզի մենք կարողանանք արդեն առավել շեշտակի դնել շահումյանցիների խնդիրը, գետաշենցիների, հյուսիսային մարտակերտցիների, որոնց մի մասն այսօր ստիպված բնակություն է հաստատել նման տարածքներում, որովհետեւ այդ մարդիկ սպասում են, թե երբ պետք է կոնֆլիկտը կարգավորվի, որպեսզի նրանք վերադառնան իրենց տները Շահումյանում, Գետաշենում, Հյուսիսային Մարտակերտում: Այնպես որ մեզ ձեռք է տալիս Մինսկի խմբի առաքելությունը, որպեսզի գան տեսնեն, իրենց աչքերով գնահատական տան այդ բոլորին եւ մենք դրա միջոցով կարողանանք, իսկապես, փախստականների խնդիրն ավելի ճիշտ կոնտեքստում դնել:

Մամեդյարովի հետ, փաստորեն, ես Բեռլինում հիմնականում ասել եմ այն, ինչը, որ այստեղ եմ ասել, ասել եմ որ Հայաստանը խնդիր չունի այդ բանաձեւի հետ. կանցկացնեք՝ անցկացրեք: Երբ փորձեցիք հարցը դնել օրակարգում, ակնհայտ դարձավ, թե ինչպիսի աջակցություն կա. քառասուն երկրներ, որոնք առաջնորդվում են միայն ու միայն այն հիմքերով, որոնք կիսում են կազմակերպության ինչ-որ նպատակներ, դրանց աջակցությամբ որեւէ հարց չեն կարող լուծել, եթե Ադրբեջանը լուրջ է բանակցային գերծընթացում եւ ուզում է դրական արդյունքների հասնել, նրանք պետք է հրաժարվեն նման շեղումներից եւ կենտրոնանան Մինսկի խմբի շրջանակներում Լեռնային Ղարաբաղի բանակցությունների շուրջ: Հայաստանը պատրաստ է Պրահայի պրոցեսը սկսել, եթե Ադրբեջանը հրաժարվում է նման շեղումներից, այլապես մենք մեր դիրքորոշումը հստակ հայտնել ենք:

Մ. ԲՈՆԻՎԵՐ - Կարող եմ միայն սրան ավելացնել, որ Իտալիան, անշուշտ, օժանդակում է կոնֆլիկտների խաղաղ դիվանագիտական լուծման գաղափարին եւ մենք մեծապես օժանդակում ենք Մինսկի խմբի առաքելությանը, որն ընթացքի մեջ է:

Ինչ վերաբերում է ՄԱԿ-ում քվեարկությանը, Իտալիան, անշուշտ, լինելով Եվրամիության անդամ, կքվեարկի այդ հարցի շուրջ Եվրամիության ընդհանուր դիրքորոշմանը համահունչ, որը ենթադրում եմ, կլինի ձեռնպահ մնալը:

ՀԱՐՑ. «Ազգ» օրաթերթ - Վերջերս կենտրոն է բացվել Քասախ գյուղում, որը Իտալիայի կառավարության նվերն է մեր հաշմանդամներին, ես ուզում էի հարցնել, նման այլ ծրագրեր ունե՞ք արդյոք: Երկրորդ հարցը վերաբերվում է եվրոպական հարեւանությանը: Մեր երկրի իշխանությունները դա բավականին լավ են ներկայացնում, այսինքն, որ այն լավ հեռանկար կտա Հայաստանին: Կուզենայի, որ դուք ասեք, թե ինչպես եք տեսնում, Իտալիան ինչպես է տեսնում այդ տեսլականը, ինչպես պետք է լցվի այդ հարեւանության ծրագիրը: Եվ երրորդ հարցը, խոսքս վերաբերում է հայ-թուրքական հարաբերություններին, մասնավորապես շուտով սպասվում է, որ Թուրքիան հավանաբար կսկսի բանակցություններ, կնշվեն կոնկրետ ժամկետներ Եվրամիության անդամակցության եւ Հայաստանն ընդգրկվել է Եվրոպական միության հարեւանության ծրագրում, դուք չե՞ք տեսնում այստեղ հակամարտություն, որ Եվրամիությանն անդամակցում է մի երկիր, որը չի ցանկանում բացել Հայաստանի հետ սահմանը:

Մ. ԲՈՆԻՎԵՐ - Առաջին հարցի վերաբերյալ. Իտալիան երջանիկ է մարդասիրական հարցերում համագործակցելու եւ օգտակար գտնվելու համար, այսօրվա երկրորդ կեսին ես այցելելու եմ փախստականների մի բնակավայր, որում Իտալիայի կառավարությունը ԵԱՀԿ-ի ծրագրի շրջանակներում Քասախում, որը շատ հեռու չէ Երեւանից, փախստական բնակչության վերականգնման նպատակով օժանդակություն է անում:

Ձեր արծարծած երկրորդ հարցի կապակցությամբ, ինչը վերաբերում էր նոր հարեւանության ԵՄ քաղաքականությանը, անշուշտ, մենք համարում ենք, որ այս քաղաքականությունn արտակարգ օգտակար կլինի ոչ միայն Հայաստանի համար, այլեւ` Եվրամիության, ինչպես նաեւ` տարածաշրջանի այլ երկրների, որովհետեւ մեր տեսանկյունից մենք համարում ենք, որ Հարավային Կովկասի տարածաշրջանը միջազգային օրակարգի ռազմավարական բացարձակ մաս է կազմում: Մենք հիացմունքով ենք դիտարկում տարածաշրջանում վերջին տասնամյակի ընթացքում ոչ միայն ժողովրդավարականացման տեսանկյունից, այլեւ շատ հաջող տնտեսական արդյունքների տեսանկյունից ձեր եւ այլ երկրների ձեռնարկած քայլերը: Այս առավոտ ես նախարար Օսկանյանին դա ասեցի, ինչպես նաեւ` նախագահ Քոչարյանին:

Եւ վերջին հարցի վերաբերյալ. սա ավելի խրթին հարց է, իհարկե, վստահ եմ, որ դուք տեղjակ եք, որ Իտալիան օժանդակում է Եվրամիությանը Թուրքիայի անդամակցությանը, չնայած դա, անշուշտ, շատ երկար ու ձիգ գործընթաց կլինի: 2005թ Եվրամիության 25 անդամները պետք է քվեարկեն այդ գործընթացի սկզբի վերաբերյալ: Եթե դրական լինի արդյունքը, եթե այն տեղի ունենա, հուսով ենք, որ 2014թ-ից շուտ չի լինի, եթե ճիշտ եմ հիշում, դա 10 տարի հետո է, փաստորեն: Մինչ այդ ընկած ժամանակահատվածում, ես համաձայն եմ, որ այն փաստը, եթե այդ գործընթացը դրական լուծվի, ապա ձեր երկիրn ընդհանուր սահման կունենա Եվրամիության նոր անդամի հետ եւ այդ պահին, բայց լավ կլիներ եւ հուսով ենք, որ շատ ավելի դրանից վաղ, սահմանը կբացվի:

ՀԱՐՑ. «Ամբիոն» թերթ – Պարոն նախարար, դուք քաղաքական առումով նորմալ համարեցիք Ատկինսոնի զեկույցում տեղ գտած դրույթները, սակայն արդյո՞ք մտահոգիչ չեն Հայաստանի համար այն առումով, որ մեզ համար դրանք ոչ հայանպաստ են եւ ի՞նչ եք կարծում, արդյո՞ք Հայաստանի իշխանությունները, կամ պաշտոնական Երեւանն այնքան ռեսուրս ունեն, որպեսզի կարողանան հարցի կարգավորումը տեղափոխել մեզ համար հայանպաստ հարթություն:

Վ. ՕՍԿԱՆՅԱՆ - Ես ասացի, որ այդ պրոցեսը նորմալ քաղաքական պրոցես եմ համարում: Զեկույցում, իհարկե, կան դրույթներ, որոնք մեզ համար ցանկալի չեն այն իմաստով, որ դրանք ճիշտ չեն արտահայտում իրավիճակը, բայց սա շարունակական պրոցես է եւ պետք է շարունակել աշխատել: Երկրորդ, տարբեր ատյաններում նման զեկույցներ ընդունելով, դա չի նշանակում, որ հարցը նման հարթություններ են տեղափոխվում: Վերջերս զեկույց է եղել նաեւ ՆԱՏՕ-ի միջխորհրդարանական ասամբլեայում, Եվրոպայի խորհուրդը եւս զեկույցներ է պատրաստում, տարբեր ատյաններում տարբեր քննարկումներ են լինում, ԵԱՀԿ-ի միջխորհրդարանական վեհաժողովում, օրինակ. սրանք միշտ էլ լինելու են եւ միգուցե ավելի շատանալու են եւ բոլոր ճակատներում, իհարկե, մենք պետք է ակտիվ ներգրավված լինենք, որպեսզի այդ զեկույցները ճիշտ արտահայտեն իրավիճակը: Սրանք բարդ պրոցեսներ են եւ միայն ներգրավվածությամբ մենք կկարողանանք նվազագույնի բերել այն դրսեւորումները եւ ձեւակերպումները, որոնք իրավիճակն այսօր ճիշտ չեն արտահայտում: Եւ դրանք վայրիվերումներ կարող են ունենալ: Բայց մի բան այստեղ բոլորս պետք է լավ հասկանանք, առավել եւս` Ադրբեջանը, որ նման զեկույցներով եւ նման որոշումներով հարցեր չեն լուծվում: Հարցը կարող է լուծվել միայն ու միայն կողմերի բանակցությունների արդյունքում, կողմերի կողմից դրսեւորված փոխզիջումային հիմքի վրա: Նման փաստաթղթերով, ուղղակի, Ադրբեջանը պետք է լավ հասկանա, որ դրանք շեղում են բանակցություններն իրենց հունից եւ խանգարում են գործընթացին: Եթե նրանք կարողանան կենտրոնանալ պրոցեսի վրա, ես կարծում եմ, որ այսօր բավարար հիմք ստեղծվել է, որպեսզի մենք կարողանանք առաջընթաց արձանագրել եկող ամիսների ընթացքում:

ՀԱՐՑ. «Մեդիամաքս» գործակալություն – Պարոն Օսկանյան, եթե թույլ կտայիք, ես կուզենայի վերադառնալ կարգավորման գործընթացին եւ զուտ հասկանալ մի բան, այսպես կոչված Պրահայի գործընթացն ինչպի՞սի վիճակում է գտնվում այսօր, գոյություն ունի, թե՝ ոչ եւ որքանո՞վ է այս գործընթացի ճակատագիրը կապված ՄԱԿ-ում բանաձեւի ընդունումից կամ չընդունումից, այսինքն, բանաձեւը եթե ընդունվի կամ չընդունվի, գործընթացը կշարունակվի՞, թե՝ ոչ:

Վ. ՕՍԿԱՆՅԱՆ - Հարյուր տոկոսով կախված է ՄԱԿ-ի բանաձեւից, եթե ադրբեջանական տարբերակն ընդունվում է՝ Պրահայի պրոցես ուղղակի չի կարող լինել, դա միանշանակ է եւ այնտեղ երկու կարծիք չի կարող լինել: Դրա համար էլ մենք հաճախ ասում ենք, որ հույս ունենք, որ հնարավոր կլինի կոմպրոմիսային ինչ-որ մի ձեւակերպում գտնել ՄԱԿ-ում, որը կբավարարի բոլոր կողմերի պահանջները: Եթե այդպիսի արդյունք լինի, Պրահայի պրոցեսը կլինի կենդանի, եւ մենք, ինչպես վերջերս հայտնեցինք, պատրաստ ենք անմիջապես ներգրավված լինել Պրահայի գործընթացի երկրորդ փուլում, եթե Ադրբեջանի կողմից նման շեղումներ չլինեն:

ՀԱՐՑ. «Նոյյան տապան» գործակալություն - Պարոն Օսկանյան, դուք ասացիք, որ այդ փաստաթղթերը եւ ՄԱԿ-ի ու Եվրախորհրդի խորհրդարանական վեհաժողովի, նորմալ գործընթաց է, սակայն հայտնի է, որ նման փաստաթղթերը կարող են հետո վատ անդրադառնալ Հայաստանի համար: Հնարավո՞ր եք համարում, որ հետագայում դա վտանգ կարող է ներկայացնել, այդ փաստաթղթերը օգտագործվեն մեր դեմ:

Վ. ՕՍԿԱՆՅԱՆ - Նայած ինչպիսի. եթե փաստաթղթերում հստակ որոշումներ են լինում Լեռնային Ղարաբաղի ապագա քաղաքական կարգավիճակի շուրջ, իհարկե, դա վտանգ կարող է հանդիսանա եւ լրջորեն վտանգի բանակցությունների հետագա գործընթացը: Բայց չկա այսօր որեւէ զեկույց, որեւէ բանաձեւ, որտեղ այդ հարցը դրված լինի: Ոչ ՄԱԿ-ը, ոչ Եվրոպայի խորհուրդը, ոչ ՆԱՏՕ-ի միջխորհրդարանական վեհաժողովը, ոչ ԵԱՀԿ-ն իրենք իրենց առաջ նման խնդիր չեն դրել: Ատկինսոնի զեկույցում, եթե նայեք, որեւէ բան ԼՂ հետագա կարգավիճակի հետ կապված չկա, ուղղակի կան գնահատականներ այսօրվա ստեղծված իրավիճակի մասին, ՆԱՏՕ-ում, առհասարակ, գնահատական է դրվում անցած ճանապարհին, ՆԱՏՕ-ի վեհաժողովի այդ բանաձեւը, օրինակ, ես կարծում եմ, որ մեզ համար շատ բարենպաստ մի ձեւակերպում կա, որ այս կոնֆլիկտում առնվազն երեք կողմ կա՝ Ադրբեջան, որը ուզում է իր տարածքային ամբողջականությունը պաշտպանի, Ղարաբաղ, որը ձգտում է ինքնորոշման եւ Հայաստան, որը պաշտպանում է Ղարաբաղի շահերը: Սրանից լավ ձեւակերպում, կոնֆլիկտի բովանդակության եւ մասնակիցների, չի կարող լինել: Ի՞նչ բացասական բան կա այդ ձեւակերպման մեջ: Նույն զեկույցում կան այլ բաներ, որ մեզ համար նվազ ցանկալի են, Ադրբեջանի համար՝ հակառակը: Այնպես որ, նման զեկույցներից դատողություններ անել, որ պրոցեսը վտանգված է, Հայաստանի համար վնասակար է: Դա, ես կարծում եմ, մեզ միայն սխալ ճանապարհի վրա կդնի եւ կբերի քաղաքական շահարկումների: Ես խորհուրդ եմ տալիս ցանկացած զեկույցում, բանաձեւում նայել ԼՂ ապագա կարգավիճակի հետ կապված կա՞ քաղաքական դատողություն, թե՝ չկա: Եթե չկա, այդ զեկույցից առանձնապես պետք չէ շատ մտահոգվել, պետք է պայքարել յուրաքանչյուր բառի, ստորակետի համար, որը եւ մենք անում ենք: Երբեմն ստացվում է, երբեմն չի ստացվում, բայց դրանից ինչ-որ ողբերգություն սարքել, ես կարծում եմ, որ միայն ու միայն քաղաքական խնդիր լուծողների ջրաղացին ջուր կլցվի:

ՀԱՐՑ. «Ազատություն» ռադիոկայան – (Մ. Բոնիվերին). Դուք առիթ ունեցե՞լ եք Ձեր այցելությունների ընթացքում հանդիպել իտալական «Ռենկո» ընկերության ներկայացուցիչների հետ: Սա իտալական ընկերություն է, որը ներդրումներ է անում Հայաստանում եւ, ընդհանրապես, Ձեր կարծիքով, Հայաստանը գրավի՞չ երկիր է իտալական ներդրումների համար: Եւ երկրորդ հարցը, Դուք հիշատակեցիք Միլանում Հայաստանին նվիրված միջոցառումների մասին, մի քիչ ավելի մանրամասն չե՞ք կարող ասել:

Մ. ԲՈՆԻՎԵՐ - Իտալիայի դեսպանը Հայաստանում ավելի լավ եւ ավելի ճշգրիտ կարող է պատասխանել այդ հարցերին, որովհետեւ ես ձեռքիս տակ չունեմ բոլոր տվյալները: Պարոն դեսպան, գուցե Դու՞ք հանձն առնեիք:

Վ. ՕՍԿԱՆՅԱՆ - Այսինքն, կարճ ասած, ակնհայտ է, որ չեք հանդիպել «Ռենկոյի» ներկայացուցիչների հետ: Դա մի ընկերություն է, որ շինարարությամբ է զբաղվում Հայաստանում: Չեմ տեսնում պատճառ, թե ինչու պետք է նրանց հետ հանդիպեիք: Ինչեւէ, ես արդեն պատասխանեցի ձեր հարցին:

Մ. ԲՈՆԻՎԵՐ - Մենք լրիվ թափով նախապատրաստական աշխատանքներ ենք իրականացնում նախագահ Քոչարյանի այցի կապակցությամբ, 2005թ. հունվարի վերջին եւ միջոցառումների շարքում, որոնք նախատեսվում են, նաեւ Հայաստանը ներկայացնող զեկուցումն է: Կազմակերպում ենք նաեւ տարբեր նախարարությունների հետ ցուցադրություն: Շատ հավանական է, որ այն տեղի ունենա Միլանում, որը մեր երկրի ամենաարդյունաբերական մասն է: Շատ պիտանի ցուցադրություն կլինի դա մեր երկրի համար՝ ներգրավելու համար միջազգային ներդրողների ուշադրությունը, ինչպես նաեւ գերազանց տնտեսական հարաբերությունները էլ ավելի ամրացնելու համար: Սա կլինի հենց գործարարների դիվանագիտությունը: Մենք շատ հպարտ ենք մեր տնտեսական համակարգով, օրինակ, որը հիմնված է եզակի մի օրինաչափության վրա. հիմնականում փոքր, միջին ձեռնարկություններն են մեր տնտեսության ողնաշարը: Մենք նավթ չենք արտադրում Իտալիայում, բայց, ինչպես սիրում է ասել մեր վարչապետ Բեռլուսկոնին, դրա փոխարեն Իտալիայում մենք ունենք հինգ միլիոն ձեռնարկատերեր, որոնք հենց մեր երկրի հարստությունն են կազմում, մեր տնտեսության եւ Իտալիայի կարողությունն են: Չնայած մենք նավթ չենք արտադրում, արդյունաբերականացված երկրների շարքում աշխարհում մենք կարողացանք վեցերորդ տեղը գրավել: Պարտական ենք միայն իտալական ժողովրդի քրտնաջան աշխատանքին եւ իտալական ձեռներեցների նախաձեռնություններին: Ուստի այս օրինաչափությունը նաեւ գրավիչ պետք է լինի Հայաստանի տնտեսության համար, որը շատ դեպքերում ձեռնարկատիրության ոգին լավ ցուցադրել է: Նախագահ Քոչարյանի այցելությունը հենց արտակարգ տեսանելիություն կստանա. եւ լավ առիթ կընձեռնի Հայաստանի համար՝ ցույց տալու իր ունակությունը, իր պոտենցիալը եւ ներգրավվելու արտաքին ներդրումներ, մանավանդ իմ երկրից: