Ապրիլի 22-ին ԱՄՆ Կոնգրեսի հայկական հարցերով զբաղվող խանձնախմբի հրավերով, ԱՄՆ-ում ՀՀ դեսպանության, ԱՄՆ-ում ԼՂՀ ներկայացուցչության և ամերիկահայ կազմակերպությունների հետ համագործակցությամբ Կոնգրեսի «Քենան» սրահում տեղի ունեցավ Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին նվիրված միջոցառում:

Միջոցառմանը, որը վարում էր ԱՄՆ-ի Միդլսեքս շրջանի շերիֆ Փիթեր Քութուջյանը, ներկա էին բազմաթիվ ամերիկյան կոնգրեսականներ, դիվանագետներ, ամերիկահայ կազմակերպությունների ղեկավարներ, ԱՄՆ արևելյան ափի հոգևոր սպասավոր Օշական արքեպիսկոպոս Չոլոյանը, Պենսիլվանիայի Սուրբ Սահակ և Մեսրոպ Հայաստանեաց եկեղեցու հովիվ, Հոգեշնորհ Տեր Օշական վարդապետ Գյուլգյուլյանը, հայ եկեղեցու հոգևոր առաջնորդներ և հայ համայնքի բազմաթիվ ներկայացուցիչներ, լրագրողներ:

Միջոցառմանը ելույթներով հանդես եկան սենատորներ Ջաք Ռիդը, Ռոբերտ Մենենդեզը, Էմի Քլոբուչարը, Էդ Մարկին, Շելդոն Ուայհաուսը, ԱՄՆ Ներկայացուցիչների պալատի Արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի նախագահ Էդ Ռոյսը, Դեմոկրատական կուսակցության առաջնորդ Նենսի Պելոսին, Կոնգրեսի հայկական հարցերով զբաղվող խանձնախմբի համանախագահներ Ֆրենկ Փալոնը և Ռոբերտ Դոլդը, ինչպես նաև ԱՄՆ ներկայացուցիչների պալատի ևս 20 ներկայացուցիչ: ԱՄՆ օրենսդիր մարմնի ներկայացուցիչներն իրենց խոսքում քննադատեցին Թուրքիայի կողմից որդեգրված ժխտողականության քաղաքականությունը և աջակցություն հայտնեցին Հայոց ցեղասպանության ճանաչման ջանքերին, որը ոչ միայն նպաստելու է արդարության հաստատմանը, այլ նաև օգնելու է կանխարգելել ապագայում ցեղասպանությունների կրկնությունը:

Ներկաներին ուղղված իր խոսքում ԱՄՆ-ում ՀՀ դեսպան Տիգրան Սարգսյանը մասնավորապես նշեց. «Հարյուր տարի է անցել Ցեղասպանությունից ի վեր: Մեկ ամբողջ դար, մեկ ամբողջ դարաշրջան: Պոեզիան է իր մեջ ներառում դարաշրջանի խորքային իմաստը, այն արտացոլում է ժամանակաշրջանի ոգին, ազգային գիտակցությունը և ժողովրդի իմաստությունը: Պոետն իր ազգի պատիվն է և խիղճը: Իմ սիրելի պոետին ընտրելով` ես ընտրում եմ իմ ուղին, իմ ճակատագիրը, իմ ճանապարհը… Այսօր ես կցանկանայի վերհիշել հայ պոետների և գրողների` Հրանտ (Մելքոն Գյուրջյան) և Տիգադինցի (Հովհաննես Հարությունյան), Գիրգոր Զոհրապ և Սմբատ Փյուրյադ (Տեր-Ղազարյանց), Երուխան (Երվանդ Սրմակեշխանլյան), Արտաշես Հարությունյան և Ռուբեն Զարդարյան, Սիամանթո, Դանիել Վարուժան, Գեղամ Բարսեղյան, Տիգրան Չոգյուրյան և Ռուբեն Սեւակ: Ի՞նչ ընդհանրություն ունեն այս պոետները: Նրանց մահվան օրը: Նրանք բոլորը սպանվեցին 1915-ին: Կարո՞ղ եք պատկերացնել: Սպանել մի ամբողջ ազգի բոլոր գրողներին միաժամանակ: Հայի պատվի և խղճի ներկայացուցիչներին: Արդյո՞ք սա երբևէ հնարավոր է մոռացության մատնել»:

«Մեր մեկդարյա պայքարը Հայոց ցեղասպանության ճանաչման համար չունի քաղաքական նպատակներ: Սա պրագմատիկ պայքար չէ, այն քաղաքական շահեր չի հետապնդում: Մենք պայքարում ենք պատմական արդարության վերականգնման համար, մեր պատվի և խղճի համար, մեր ինքնության համար: Այն մեր պոետների հոգիների կանչն է, որն ամեն մի հայ ամբողջ աշխարհում կրում է իր մեջ»:

«Ավելին, քան որևէ այլ բան, հայերը կիսում են արդարության զգացումը: Մեր պայքարը անսասան է: Մեր վճռականությունը անկոտրում է», - ընդգծեց դեսպան Սարգսյանը:

Այս տարի Կոնգրեսում տեղի ունեցած միջոցառմանը զուգահեռ` կազմակերպվել էր նաև «Նրանք չպետք է տառապեն. Մերձավոր Արևելքում ամերիկյան օգնության պատմությունը» խորագրով հատուկ ցուցադրություն, որը ներկայացնում էր Հայոց ցեղասպանությունից փրկվածներին աջակցելու նպատակով «Մերձավորարևելյան հիմնադրամի» կողմից իրականացված ծրագրերի մեկնարկը և ժառանգությունը:

Ապրիլի 24-ին ԱՄՆ-ում ՀՀ դեսպանության բակում և հարակից տարածքում տեղի ունեցավ ցույց` նվիրված Հայոց Մեծ Եղեռնի 100-րդ տարելիցին: Ցույցին մասնակցում էին շուրջ 600 մարդ, ներառյալ` Ամերիկայի արևելյան ափի հայկական բազմաթիվ կազմակերպությունների ղեկավարներ, Վաշինգտոնի ու շրջակա նահանգների հայ համայնքների ներկայացուցիչներ:

ԱՄՆ-ում ՀՀ դեսպանության տարածքում տեղադրված խաչքարի մոտ Վաշինգտոնի Հայ առաքելական Սուրբ Մարիամ Աստվածածին և Սուրբ Խաչ եկեղեցիների հոգևոր առաջնորդների կողմից մատուցվեց հատուկ աղոթք:

Միջոցառման մասնակիցներին ուղղված իր խոսքում ԱՄՆ-ում ՀՀ դեսպան Տիգրան Սարգսյանը նշեց, որ Ցեղասպանությունը մեր հիշողության մեջ վառ է նաև այն պատճառով, որ մենք այսօր առնչվում ենք դրա ժխտողականությանը: «Ժխտողականությունը ցեղասպանության շարունակությունն է… Ժխտողականության քաղաքականություն իրականացնողները երբեք չեն գնա հաշտեցման: Իսկ ժխտողականության աջակիցները դառնում են հանցագործության մեղսակիցներ»:

«Մեկ դար առաջ կոտրվեց մեր ազգի ողնաշարը: Ոչնչացվեց մեր մտավորականության զգալի մասը: Մեր պատասխանն է Ցեղասպանություն իրականացնողներին. «Մենք կանք ու կլինենք»: Իսկ մեր հաջողության գաղտնիքը մեր բազմազան, աշխարհով մեկ սփռված և տաղանդաշատ ժողովրդի միասնության մեջ է», - իր խոսքում ընդգծեց դեսպանը:

Միջոցառմանը ելույթներով հանդես եկան նաև ԱՄՆ-ում ԼՂՀ ներկայացուցիչ Ռոբերտ Ավետիսյանը և Վաշինգտոնի Հայ դատի գրասենյակի գործադիր տնօրեն Արամ Համբարյանը:

Ապրիլի 24-ին Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին նվիրված միջոցառումների շրջանակում ԱՄՆ մայրաքաղաք Վաշինգտոնի ազգային պատկերասրահում տեղի ունեցավ միջոցառում` նվիրված ամերիկահայ հանրահայտ նկարիչ Արշիլ Գորկու ստեղծագործական կյանքին և գործունեությանը: Միջոցառումը կազմակերպել էր թանգարանի աշխատակից Վալեսկա Ուիթիգը: Վերջինս հանդես եկավ մեծանուն նկարչի մասին պատմող ելույթով: Ներկայացվեցին մանրամասներ նրա կենսագրությունից: Հատուկ շեշտադրում կատարվեց նկարչի հայ լինելու և Վանի շրջանում ծնված լինելու հանգամանքի վրա: «Նկարիչն ու մայրը» հանրահայտ կտավի համատեքստում հանգամանալից կերպով խոսվեց Հայոց ցեղասպանության մասին: Նշվեց, որ հայրենաբաղձությունն անջնջելի հետք է թողել նկարչի հոգեբանական կերպարի ձևավորման և նրա աշխարհընկալման վրա: Հատուկ ընդգծվեց նկարչի ունեցած հսկայական ազդեցությունը ամերիկյան կերպարվերսի և մասնավորապես «աբստրակտ իմպրեսիոնիզմ» ուղղության ձևավորման վրա:

Միջոցառմանը մասնակցում էին դեսպան Սարգսյանը և նրա տիկինը, ինչպես նաև ԱՄՆ-ում Գերմանիայի դեսպան Փիթըր Ուիթիգն ու նրա կինը: