Հունվարի 22-ին ՀՀ արտաքին գործերի նախարար Արարատ Միրզոյանն ԱԺ-ում մասնակցել է կառավարության հետ հարցուպատասխանին։ Ստորև ներկայացված են պատգամավորների կողմից հնչած հիմնական հարցերը և պատասխանները։

Հարց (Արթուր Խաչատրյան). «Հունվարի 16-ին Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանազատման հարցերով հանձնաժողովները համատեղ հայտարարություն են հրապարակում` ասելով, թե որտեղից են իրենք սկսելու և որ ուղղությամբ են շարժվելու սահմանազատման գործընթացում: 24 ժամ հետո Միացյալ Թագավորության կառավարությունն իր քաղաքացիներին խորհուրդ է տալիս խուսափել սահմաններից հինգ կիլոմետր մոտենալ, չերթևեկել Նոյեմբերյան-Իջևան ճանապարհով, քանի որ այդ հատվածները վտանգավոր են: Թեկուզ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարում է, որ Կիրիրանցի հատվածն ամենաապահով հատվածն է, բայց բրիտանացի գիտնականները և հետախույզները՝ «Ջեյմս Բոնդի ղեկավարությամբ», չեն կիսում այդ կարծիքը և կոչ են անում հենց այդ հատված չգնալ: 

Ըստ այդմ, հարց առաջին. հոկտեմբեր ամսին Նիկոլ Փաշինյանը ստեղ հայտարարում է, որ իրենք, ստեղ կամ մամուլով, չեմ հիշում, ներկայացրել են Ադրբեջանին, թե որտեղից են առաջարկում սկսել սահմանազատումը, մեջբերեմ. ադրբեջանցիք խառն էին COP 29-ով և դեռ չեն պատասխանել։ Ուզում եմ  իմանալ` ո՞ր հատվածից էր ձեր առաջարկը: Երկրորդը. եթե նայենք Հայաստան-Ադրբեջան սահմանին՝ Բագրատաշենից մինչև Մեղրի, տրամաբանական էր սահմանազատումը սկսել հարավից։ Նախ կֆիքսվեր, որ Մեղրիի հատվածում սահմանը մերն է, և որևէ դեպքում Ադրբեջանը որևէ նկրտում չէր ունենա, երկրորդը՝ կբարձրանային վերև, որովհետև ադրբեջանցիք տարածք են գրավել, Ներքին Հանդում, դուրս կգային, կկարգավորվեր Շուռնուխի ճանապարհի հատվածը, որովհետև, չգիտեմ, գաղտնիք է, թե չէ, 2025 թիվն է հիմա օրացույցում։ Հետո կբարձրանայինք Սև լիճ, հետո կբարձրանայինք Ջերմուկ, թուրքերին էլի դուրս կհրավիրեինք, հետո կբարձրանայինք վերև Շորժա և Արծվաշեն, թուրքերին դուրս կհրավիրեինք և ամեն ինչ տեղը կընկներ: Հյուսիսից սկսելու դեպքում՝ գալիս ենք ադրբեջանական օրակարգ, որոնք ասում են, թե իբրև Հայաստանի տարածքում ինչ-որ անկլավներ ունենք, ինչ-որ Բարխուդարլու կա, Սոֆուլլու կա, ես նայեցի, մեր քարտեզի վրա նման բան չկա: Այնպես որ ուզում եմ հասկանալ` ինչու՞»։

Արարատ Միրզոյան. «Հարգելի՛ պարոն Խաչատրյան, Ձեր հարցին պատասխանելուց առաջ երկու զգացմունքով կիսվեմ. առաջինը՝ զարմանք և երկրորդը՝ հարգանք։ Հարգանքս եմ ուզում հայտնել Ձեզ, որ այդքան հմտորեն գունագեղ բռնեցիք բրիտանական կառավարության այս մաքսային, սահմանային հարցը կապեցիք Շուռնուխի հետ, այնտեղից գնացիք հյուսիս, մտաք Կիրանցով անցաք գնացիք հայ-ադրբեջանական սահման: Եվ երկրորդը՝ իմ զարմանքն եմ ուզում հայտնել ընդհանրապես ձեր խմբակցության կողմից տրվող հարցերի կապակցությամբ:

Ես մի քանի օր առաջ մտա ֆեյսբուք, տեսնեմ ֆեյսբուքյան փոթորիկներ են կրկին. հայ-ամերիկյան այդ փաստաթղթի ստորագրումից հետո մի կեսը ասում էր` փրկվեցինք, վերջ, որն, իհարկե, աղերս չունի իրականության հետ, իսկ մյուս կեսն ասում էր` սա ի՞նչ թուղթ է: Մի նախկին պաշտոնյա՝ ամեն ինչ բարեհաջող կերպով տապալած նախկին պաշտոնյան, նույնիսկ ասում էր` «անփայլ փաստաթուղթ» է, մյուս մասն էլ ասում էր` վատ բան չէ, սակայն Մոսկվան և Թեհրանը մեզ կպատժեն։

Ինչևէ, հիմա վերադառնամ Ձեր հարցին: Պետք է նաև հիասթափեցնեմ Ձեզ, պարո՛ն Խաչատրյան, որովհետև այդ որոշումը բրիտանական կառավարության կողմից չի խստացնում Հայաստան այցելությունների պայմանները և ռեկոմենդացիաները, խնդրում եմ նորից ուսումնասիրեք կամ Ձեզ լավ չեն ասել, կամ Դուք ամբողջը չեք կարդացել. իրականում մեղմացում կա Հայաստանի նկատմամբ արվող ռեկոմենդացիաների մասով: Կան որոշ բաներ, որոնց հետ համաձայն չենք, կան ինչ-որ բաներ, որոնց հետ կարող ենք համաձայն լինել, բայց դուրս է հանված ավելի խիստ դիրքորոշումը, և հետևաբար, Դուք ինչ-որ ասում եք, նախկինում ևս եղել է, ուղղակի հիմա Դուք չեք տեսնում կամ այդքան հետ չեք գնացել: Սա է, ըստ էության բովանդակային հատվածը»։

Հաջորդիվ, մեկ այլ անդրադարձում, նախարար Միրզոյանը հավելել է, որ պատգամավորի կողմից ճանապարհի վերաբերյալ վկայակոչվող հատվածը եղել է բրիտանական կողմի նախորդ հաղորդագրության մեջ՝ կրկին ընդգծելով, որ այս տարի՝ հունվարին, արված թարմացումով արվել է մեղմացում՝ ահաբեկչության վտանգի մասով։ 

Անդրադառնալով սահմանազատման գործընթացի վերաբերյալ պատգամավորի հարցին՝ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանը նշել է. «Որ ասում եք Շուռնուխից, Ջերմուկից «թուրքերին քշենք», թուրքերը Հայաստանի Հանրապետության այն մյուս՝ արևմտյան կողմում են: Ադրբեջանցիներին եթե նկատի ունեք, մենք կրկին ասում ենք, որ մենք ունենք օկուպացիայի տակ գտնվող տարածքներ` 200 քառակուսի կիլոմետրից ավել, և իհարկե, պետք է մեր փաստարկները, հիմնավորումները, թղթերը, քարտեզները ներկայացնենք սահմանազատման գործընթացի ժամանակ: Սկսել հյուսիսից, թե հարավից, Դուք կրկին Ձեր մտքի մեջ, եթե անկեղծ գնահատականս կամ դիրքորոշումս եք ուզում, Դուք կրկին Ձեր մտքի մեջ ունեք գծած մի բան, որը Ձեր մտքի մեջ է: Ինձ մնար, անկեղծ ասած, Հայաստանի սահմանազատումը կսկսեի Խաղաղ օվկիանոսից և կավարտվեի Ատլանտյան օվկիանոսով, բայց մոլորակի վրա բացի մեզնից կա ևս 200 պետություն: Երբ առնչվում ենք հարցերի, որոնք վերաբերում են ոչ միայն Հայաստանի Հանրապետությանը, այլև այն 200-ից յուրաքանչյուր այլ երկրի, ապա պետք է հասկանանք, որ որևէ բան կարող ենք անել, երբ որ երկկողմ համաձայնություն կա այդ մասին: Մենք շահագրգիռ ենք, որ սահմանազատման գործընթացը շարունակվի: Մենք համարում ենք այն խաղաղության գործընթացի շատ էական, կարևոր բաղադրիչ, հենասյուներից մեկը: Ե՛վ մեր կողմից է եղել կառուցողական ջանքեր, և՛ ադրբեջանական կողմից՝ եկել ենք ինչ-որ ընդհանուր հայտարարի: Հիմա շատ հստակ պայմանավորվածություն ունենք: Շնորհակալ եմ»։

Հարց (Լիլիթ Ստեփանյան)․ «Մեծարգո պարո՛ն վարչապետ, կառավարության հարգելի՛ գործընկերներ, հարցս ուղղում եմ Հայաստանի Հանրապետության արտաքին գործերի նախարար Արարատ Միրզոյանին: Պարո՛ն Միրզոյան, ինչպես քիչ առաջ Ձեր խոսքում նշեցիք` հունվարի 14-ին Հայաստանի և Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների միջև կնքվեց հայ-ամերիկյան ռազմավարական փաստաթուղթ, ինչը ոչ միանշանակ ընդունվեց Հայաստանի Հանրապետության մասնագիտական և վերլուծական հանրույթի կողմից, և ինչպես Դուք քիչ առաջ խոսեցիք այդ մասին, այո, եղան ծայրահեղ գնահատականներ, ոմանք թերագնահատեցին այս փաստաթղթի նշանակությունը, ոմանք հակառակը, գերագնահատեցին, ոմանք էլ, խաղալով հասարակության օբյեկտիվ և սուբյեկտիվ ընկալումների վրա, ռազմավարական փաստաթուղթը որակեցին որպես ռազմական փաստաթուղթ` անհայտ մոտիվներով, բայց մեծ առումով կարող ենք արձանագրել, որ սա Հայաստան և Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ հարաբերություններում և հայ-ամերիկյան երկխոսության մեջ մեկ նոր մակարդակ է՝ ավելի ինստիտուցիոնալ: Օգտվելով առիթից, պարո՛ն Միրզոյան, կխնդրեմ ներկայացնեք, թե որոնք են այն կարևոր դրույթները, որոնք ամրագրվել են այս փաստաթղթում և ո՞ր ոլորտներում ենք հատկապես մենք ավելի ակտիվ գործունեություն ծավալելու, և որո՞նք են այն տնտեսական և քաղաքական օգուտները և շահերը, որոնք գետնի վրա Հայաստանի Հանրապետությունը կունենա»։

Արարատ Միրզոյան․ «Տիկի՛ն Ստեփանյան, շնորհակալ եմ կրկին, որ հարցը բարձրացնում եք։ Ձեր հարցը, մասնավորապես, վերաբերում էր ոլորտներին և նոր հնարավորություններին։ Նայեք, այդ ամեն ինչն ուղղակի հնարավոր է կարդալ նաև: Ես Ձեր թույլտվությամբ այդ հատվածին մի քիչ հպանցիկ անցնեմ: Ուրիշ բան եմ նաև ուզում ասել, որովհետև փաստաթուղթը հրապարակային է, կարող ենք ծանոթանալ: Այդ ոլորտները բազմաթիվ են` սկսած տնտեսական համագործակցությունից, վերջացրած անվտանգության և պաշտպանության ոլորտներում համագործակցությամբ, մեր ժողովրդավարական ինստիտուտներին աջակցությամբ և այլն, իսկապես շատ հաջողված, բազմաոլորտ և լավ հեռանկարներ բացող փաստաթուղթ է: Ես այլ բանի եմ ուզում անդրադառնալ: Տեսե՛ք, շատ հետաքրքիր մանիպուլյացիոն գործընթացներ եղան, որոնք մի քիչ սովոր աչքի համար միանգամից տեսանելի են. մի մասն ասաց, և սա ավելի հոգեբանական կոմպոնենտ է, փրկվեցի՛նք, վե՛րջ: Պետք չէ ընդհանրապես փրկիչներ փնտրել, ինչպես պետք չէր առաջ փրկիչներ փնտրել հյուսիսում, հիմա պետք չի փրկիչներ ման գալ հյուսիսում, հարավում, արևելքում, արևմուտքում կամ որևէ այլ տեղ: Եթե մենք փրկվելու ձև ունենք, մենք ինքներս պիտի այնպես անենք, որ և՛ փրկվենք, և՛ զարգանանք, և՛ ամրանանք, և այլն, և այլն։ Մենք փրկիչներ չենք փնտրում և այս փաստաթղթով էլ փրկիչներ չենք գտել: 

Կարևոր եմ համարում նաև մի քիչ պատմել այս հարցի նախապատմությունը։ Մենք Միացյալ Նահանգների հետ տարիներ շարունակ ունեցել ենք մի համագործակցության ֆորմատ, որը կոչվել է Ռազմավարական երկխոսություն, այդ որակի հարաբերություններն իրականացվել են համապատասխան հանձնաժողովի պարբերական շփումների, աշխատանքների միջոցով։ Մենք հայտարարել էինք, որ մենք որոշել ենք և աշխատելու ենք, որպեսզի մեր այդ հարաբերությունները բարձրացնենք մի մակարդակ ավել՝ ռազմավարական գործընկերության, և ահա հունվարի 14-ին մենք այդ մասին փաստաթուղթ ենք կնքել: Մի քիչ փոխել ենք համագործակցության ֆորմատը, ձևաչափը, նշել ենք նոր ուղիներ և ուղղություններ, նոր ոլորտներ, նաև նոր հնարավորություններ, մեծացրել ենք: 

Այն մյուս խումբն ասում է` սա ռազմական դաշինք է, որն ընդհանրապես այդպես չէ, հավանաբար այն մտքով, որ հետո ասեն` տեսաք այս ռազմական դաշինքն էլ չաշխատեց: Այստեղ էլ տարբեր պոչեր կարելի է գտնել։ Սակայն ամենափայլունն այն մի խումբն էր, որ ասում էր, որ լավ է, վատ է, բայց մեզ սրա համար Թեհրանը և Մոսկվան պատժելու են, նշվեց քիչ առաջ հարգելի ընդդիմության կողմից: Ես լուսադեմին եմ վերադարձել Մոսկվայից, աշխատանքային այցով էի այնտեղ։ Իմ տեղակալը մեկ օր առաջ վերադարձել է Թեհրանից։ Մենք մեր մոսկովյան և թեհրանյան գործընկերների հետ շատ սերտ, կարելի է ասել` ամենօրյա, ամեն շաբաթյա կապի մեջ ենք, շատ հարցեր կոորդինացնում ենք և փոխըմբռնման, գործընկերության մթնոլորտում աշխատում ենք»։ 

Արձագանք, «Պարո՛ն Միրզոյան, սովորաբար նման կարևոր փաստաթղթեր երբ ստորագրվում են ոչ բոլորին հայտնի ուժային կենտրոնների հետ, Հայաստանի Հանրապետությունը հայտարարել է, որ դիվերսիֆիկացնում է իր քաղաքականությունը, այսինքն` աշխատում է տարբեր ուժային կենտրոնների հետ, տարբեր մայրաքաղաքների հետ՝ բնականաբար, ունենալով իր առաջնահերթ շահերը, այս հարցում միշտ լինում է նման արձագանք: Նույն արձագանքը կար, երբ, օրինակ, Հայաստանի Հանրապետությունը սկսեց զենք գնել Հնդկաստանից կամ անվտանգության համակարգում եվրադիտորների մեխանիզմը առաջարկեց և կիրառեց, այսինքն որոշակի իմունիտետ մենք ունենք, բայց, այնուամենայնիվ, կարևոր է հանրության կողմից շահերի ակնկալիքների և սպասելիքների ձևավորման տեսանկյունից շատ կարևոր եմ համարում ավելի ճիշտ և օբյեկտիվ տեղեկատվություն փոխանցելը»։

Արարատ Միրզոյան․ «Տիկի՛ն Ստեփանյան, Դուք շատ ճիշտ շեշտադրում եք անում, նախ առաջին հերթին և սա կարելի է ասել, քարի վրա գրված բան է, եթե մի քիչ փորձենք պատկերավոր ներկայացնել՝ մեզ առաջնորդում է բացառապես Հայաստանի Հանրապետության շահը: Մենք սուվերեն երկիր ենք և բոլոր երկրների հետ էլ ուզում ենք զարգացնել մեր հարաբերությունները։ Մենք որոշում ենք` ում հետ ինչքան, իսկ ում հետ էլ ունենք վատ հարաբերություններ, փորձում ենք կարգավորել, և կրկին մեզ առաջնորդում է միմիայն Հայաստանի Հանրապետության շահը։ Մեր բոլոր ընկերները, ովքեր հարգում են մեր ինքնիշխանությունը, թող նաև հարգալից մոտենան մեր այս դիրքորոշման նկատմամբ։ Մյուս կարևոր շեշտադրումը՝ ճիշտ չափի մեջ ընկալել, ընկալել այն, ինչ որ կա՝ ոչ պակաս, որովհետև իսկապես կարևոր փաստաթուղթ էր, և այն որևէ կերպ «անփայլ փաստաթուղթ» անվանել հնարավոր չէ, եթե փորձում ես օբյեկտիվ գնահատել, ոչ էլ ավել։ Այն ռազմական դաշինք անվանել էլ չի կարելի։ Ընդհանրապես պայմանագիր չէ, կանոնադրություն է: Այնպես որ ճիշտ չափի մեջ նորմալ, ռացիոնալ, եկեք բալանսավորված, կշռադատված, դանդաղ քայլերով, բայց վստահ, գնանք առաջ: Շնորհակալ եմ»։

--

Պատասխանելով ՌԴ ԱԳ նախարարի հետ նախօրեին մամուլի ասուլիսի ժամանակ ԵՄ-ին անդամակցելու գործընթացի վերաբերյալ օրինագծին արված անդրադարձին՝ նախարար Միրզոյանը նշել է․ «Ես ասել եմ մի բան, որը Դուք ինձնից լավ պիտի իմանաք. մեր Սահմանադրությունն ասում է հետևյալը՝ եթե կա որևէ առաջարկ, որի տակ 50 000 մարդ ստորագրում է, այդ առաջարկը գալիս է Ազգային ժողով, հետևաբար դրանից հետո կառավարությունը պարտավոր է ռեակցիա տալ, դիրքորոշում հայտնել՝ դեմ է այդ օրենքի ընդունմանը, թե կողմ է։ Մեր կառավարությունը կողմ է արտահայտվել այդ օրենքի ընդունմանը, և տրամաբանական կլինի, որ կառավարող մեծամասնությունն, այսինքն` իշխանական, կառավարության ֆրակցիան, ըստ այդմ քվեարկի։ Կան վիդեոները, ինձ թվում է` ես չեմ ինձ վերապահել իրավունք և ասել կամ հայտարարել, որ ֆրակցիան կողմ է քվեարկելու։ Ես ասել եմ, հիմա էլ եմ ասում` շատ տրամաբանական է, որ կառավարող մեծամասնությունը քվեարկի այնպես, ինչպես իր կառավարությունը խորհուրդ է տալիս։ Եվ դա մենակ այս օրենքին չի վերաբերում։ Դրանց հաջորդիվ հնչել է հարց լրագրողի կողմից` «հիմա չե՞ք կարծում, որ դրանից հետո հակասություն է առաջանալու ԵՄ, ԵԱՏՄ, ի՞նչ ժամկետներ է նախատեսվում ԵՄ անդամակցելը»։ Ես ասել եմ` կա օրենքի նախագիծ, որտեղ գրված է բառացիորեն, եթե չեմ սխալվում, տառացիորեն եմ մեջբերում, գրված է՝ Հայաստանի Հանրապետությունը հայտարարում է Եվրոպական միությանն անդամակցելու գործընթացի մեկնարկ, այդ օրենքի մեջ ուրիշ բան գրված չի: Կհասնեն գործընթացներն այլ հանգրվանի՝ կնստենք միասին կհասկանանք` ոնց է ճիշտ, որտեղ ենք մեզ տեսնում, երբ ենք տեսնում, բան փոխվում է, բան չի փոխվում։ Այդ ամբողջը կհասկանանք։ Հիմա կա կոնկրետ գրված օրենքի նախագիծ, կառավարությունը ասել է` դեմ ոչինչ չունենք։

Գազի գնի մասով այլ պաշտոնյա կարող է պատասխանել։ Ես կարող եմ ասել` ընդհանրապես բոլոր ուղղություններով մենք մեր ռուս և ԵԱՏՄ մյուս գործընկերների հետ սերտ, բնականոն, նորմալ աշխատում ենք։ Թվեր եք մեջբերում. ասուլիսում ինքս էլ ասեցի` թվերը շատ խոսուն են»։