Ճանաչում

Օսմանյան կառավարության կողմից իրականացրած Հայոց ցեղասպանության փաստը հիմնավորվել, ճանաչվել ու հաստատվել է ականատեսների վկայություններով, օրենքներով, բանաձևերով և բազմաթիվ նահանգների ու միջազգային հեղինակավոր կազմակերպությունների որոշումներով: 1915-23թթ. Օսմանյան կայսրությունում հայ բնակչության մասսայական կոտորածները որպես նախապես ծրագրավորված ու հետևողականորեն իրագործած ցեղասպանական ակտ որակող փաստաթղթերի ամբողջական շարքը հսկայական է:

Ստորև ներկայացված է Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչած պետությունների, կազմակերպությունների, նահանգային և ինքնակառավարման մարմինների ու քաղաքային խորհուրդների համառոտ ցանկը:

Խորհրդարանական որոշումներ, օրենքներ և հռչակագրեր 

• Մեքսիկայի Սենատի կողմից Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչող հռչակագիր – 8 փետրվարի, 2023թ.
• Լատվիայի Հանրապետության խորհրդարանի կողմից Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչող և դատապարտող հռչակագիր - 6 մայիսի, 2021թ.
• Սիրիայի Արաբական Հանրապետության Ժողովրդական Ժողովի՝ Օսմանյան Պետության կողմից իրականացված հայ ժողովրդի ցեղասպանության ճանաչման և դատապարտման վերաբերյալ բանաձև - 13 փետրվարի, 2020թ.
• ԱՄՆ Սենատի կողմից Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչող և դատապարտող բանաձև - 12 դեկտեմբերի, 2019թ.
• ԱՄՆ Ներկայացուցիչների պալատի կողմից Հայոց ցեղասպանության վերաբերյալ ԱՄՆ դիրքորոշումը հաստատող բանաձև - 30 հոկտեմբերի, 2019թ.
• Հանրապետության Ասամբլեայի (Պորտուգալիայի խորհրդարանի) դիրքորոշում Հայոց ցեղասպանության վերաբերյալ - 26 ապրիլի, 2019թ.
• Իտալիայի Պատգամավորների պալատի նախաձեռնություն, որով կոչ է անում Իտալիայի կառավարությանը ճանաչել Հայոց ցեղասպանությունը - 10 ապրիլի, 2019թ.
• Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնի հրամանագիր ապրիլի 24-ը Հայոց ցեղասպանության հիշատակի ազգային օր ճանաչելու մասին - 10 ապրիլի, 2019թ.
• Չեխիայի խորհրդարանի Պատգամավորների պալատի՝ Հայոց ցեղասպանության և մարդկության դեմ գործած այլ հանցագործությունները ճանաչող և դատապարտող բանաձև - 26 ապրիլի, 2017թ.
• Հայոց ցեղասպանության ժխտումը քրեականացնող դրույթի՝ Ֆրանսիայի Սենատի կողմից հաստատում - 14 հոկտեմբերի, 2016թ.
• Իսրայելի Պետության Կնեսեթի կրթության, մշակույթի և սպորտի հանձնաժողովի բանաձև - 01 օգոստոսի, 2016թ.
• Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետության Բունդեսթագի բանաձև - 02 հունիսի, 2016թ.
• Պարագվայի Հանրապետության Սենատի բանաձև - 29 հոկտեմբերի, 2015թ.
• Բելգիայի Թագավորության Ներկայացուցիչների պալատի բանաձև - 24 հուլիսի, 2015թ.
• Բրազիլիայի Դաշնային Հանրապետության Դաշնային սենատի բանաձև - 29 մայիսի, 2015թ.
• Լյուքսեմբուրգի Մեծ Դքսություն, խորհրդարանի բանաձև - 6 մայիսի, 2015թ.
• Ռուսաստանի Դաշնություն, Պետական դումայի հայտարարություն՝ Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի կապակցությամբ - 24 ապրիլի, 2015թ.
• Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետություն, Նախագահ Յոախիմ Գաուկի հայտարարություն - 23 ապրիլի, 2015թ.
• Ավստրիայի խորհրդարանի հայտարարություն՝ իրագործված ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի հիշատակի կապակցությամբ - 22 ապրիլի, 2015թ.
• Եվրոպական խորհրդարանի բանաձև` Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի կապակցությամբ - 15 ապրիլի, 2015թ.
• Չեխիայի Հանրապետություն, Խորհրդարանի պատգամավորների պալատի արտաքին հարաբերությունների կոմիտեի բանաձև՝ Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի կապակցությամբ - 14 ապրիլի, 2015թ.
• Չիլի, Պատգամավորների պալատի բանաձև - 14 ապրիլի, 2015թ.
• Հռոմի սրբազան քահանայապետ Ն. Ս. Ֆրանցիսկոսի հայտարարություն Վատիկանում պատարագի ժամանակ - 12 ապրիլի, 2015թ.
• Բոլիվիայի Սենատի և Պատգամավորների պալատի բանաձևեր - 27 նոյեմբերի, 2014թ.
• Շվեդիայի խորհրդարանի բանաձև - 11 մարտի, 2010թ.
• ԱՄՆ Ներկայացուցիչների պալատի կոմիտեի որոշում - 4 մարտի, 2010թ.
• ՄԵՐԿՈՍՈՒՐ-ի խորհրդարանական լիագումար նիստի որոշում - 19 նոյեմբերի, 2007թ.
• ԱՄՆ Ներկայացուցիչների պալատի կոմիտեի որոշում - 10 հոկտեմբերի, 2007թ.
• Չիլի, Սենատի որոշում - 7 հուլիսի, 2007թ.
• Արգենտինա, օրենք - 15 հունվարի, 2007թ.
• Արգենտինա, Սենատի հատուկ հայտարարություն -19 ապրիլի, 2006թ.
• Լիտվա, Ասամբլեայի որոշում - 15 դեկտեմբերի, 2005թ.
• Եվրոխորհրդարանի որոշում - 28 սեպտեմբերի, 2005թ.
• Վենեսուելա, Ազգային Ասամբլեայի որոշում - 14 հուլիսի, 2005թ.
• Գերմանիա, Խորհրդարանի որոշում - 15 հունիսի, 2005թ.
• Արգենտինա, Սենատի որոշում - 20 ապրիլի, 2005թ.
• Լեհաստան, Խորհրդարանի որոշում - 19 ապրիլի, 2005թ.
• Նիդերլանդներ, Խորհրդարանի որոշում - 21 դեկտեմբերի, 2004թ.
• Սլովակիա, Ազգային Ասամբլեայի որոշում - 30 նոյեմբերի, 2004թ.
• Կանադա, Համայնքների պալատի որոշում – 21 ապրիլի, 2004թ.
• Արգենտինա, Սենատի հռչակագիր - 31 մարտի, 2004թ.
• Ուրուգվայ, օրենք - 26 մարտի, 2004թ.
• Արգենտինա, օրինագիծ - 18 մարտի, 2004թ.
• Շվեյցարիա (Շվեյցարական Կոնֆեդերացիա) օրենք, Ազգային խորհրդի որոշում - 16 դեկտեմբերի, 2003թ.
• Արգենտինա, Սենատի որոշում - 20 օգոստոսի, 2003թ.
• Կանադա, Սենատի որոշում - 13 հունիսի, 2002թ.
• Եվրոխորհրդարանի որոշում - 28 փետրվարի, 2002թ.
• Նորին Սուրբ Օծություն Հովհաննես Պողոս II-ի և Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին II-ի հռչակագիր, ՀՀ Ս. Էջմիածին - 27 սեպտեմբերի, 2001թ.
• Հովհաննես Պողոս II-ի աղոթք Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիրում - 26 սեպտեմբերի, 2001թ.
• Ֆրանսիա, օրենք - 29 հունվարի, 2001թ.
• Իտալիա, Պատգամավորների պալատի որոշում - 16 նոյեմբերի, 2000թ.
• Եվրոխորհրդարանի որոշում - 15 նոյեմբերի, 2000թ.
• Ֆրանսիա, Սենատ, օրինագիծ - 7 նոյեմբերի, 2000թ.
• Լիբանան, Խորհրդարանի որոշում - 11 մայիսի, 2000թ.
• Շվեդիա, Խորհրդարանի զեկույց - 29 մարտի, 2000թ.
• Ֆրանսիա, Ազգային Ասամբլեա, օրինագիծ - 28 մայիսի, 1998թ.
• Բելգիա, Սենատի որոշում - 26 մարտի, 1998թ.
• Լիբանան, Պատգամավորների պալատի որոշում - 3 ապրիլ, 1997թ.
• ԱՄՆ, Ներկայացուցիչների պալատ, որոշում 3540 - 11 հունիսի, 1996թ.
• Հունաստան, Խորհրդարանի որոշում - 25 ապրիլ ի, 1996թ.
• Կանադա, Համայնքների պալատի որոշում - 23 ապրիլի, 1996թ.
• Ռուսաստան, Դումայի որոշում - 14 ապրիլի, 1995թ.
• Արգենտինա, Սենատի որոշում - 5 մայիսի,1993թ.
• Եվրոխորհրդարանի որոշում - 18 հունիսի, 1987թ.
• ԱՄՆ, Ներկայացուցիչների պալատ, համատեղ որոշում 247 - 12 սեպտեմբերի, 1984թ.
• Կիպրոս, Ներկայացուցիչների պալատի որոշում - 29 ապրիլի, 1982թ.
• Կիպրոսի Ներկայացուցիչների պալատի բանաձև - 24 օգոստոսի, 1975թ.
• ԱՄՆ, Ներկայացուցիչների պալատ, համատեղ որոշում 148 - 9 ապրիլի, 1975թ.
• Ուրուգվայ, Սենատ և Ներկայացուցիչների պալատ, որոշում - 20 ապրիլի, 1965թ.
• ԱՄՆ Սենատի որոշում 359 - 11 մայիսի, 1920թ.
• ԱՄՆ Կոնգրեսի Մերձավոր Արևելքի Նպաստամատույցի վերաբերյալ ակտ- 6 օգոստոսի, 1919թ.
• ԱՄՆ Սենատ, կից որոշում 12 - 9 փետրվարի, 1916թ.
• Ֆրանսիա, Մեծ Բրիտանիա և Ռուսաստան, համատեղ հռչակագիր - 24 մայիսի, 1915թ.

Կազմակերպություններ

• Հայոց ցեղասպանության ճանաչման վերաբերյալ Մարդու իրավունքների և կրոնի ազատությունների միջազգային հանձնաժողովի հայտարարություն - 1 փետրվարի, 2022թ․
• Եվրոխորհրդարանի՝ Թուրքիայի կողմից Հայոց ցեղասպանության ընդունումը խրախուսող բանաձև - 7 հունիսի, 2022թ
• Ազգերի Անդյան միության խորհրդարանի կողմից (Բոլիվիա, Կոլումբիա, Էկվադոր, Պերու) Հայոց ցեղասպանության ճանաչում - 20 սեպտեմբերի, 2016թ.
• Ֆրանկոֆոնիայի միջազգային կազմակերպություն, Գլխավոր քարտուղարի հայտարարություն - 24 ապրիլի, 2015թ.
• Էլլի Վիզլ հումանիտար կազմակերպություն - 9 ապրիլի, 2007թ.
• Թուրքիայի Մարդու իրավունքների ասոցիացիա, Ստամբուլի մասնաճյուղ -24 ապրիլի, 2006թ.
• Անցումային արդարադատության միջազգային կենտրոնի պատրաստած զեկույց TARC-ի համար -10 փետրվարի, 2003թ.
• YMCA-ի Եվրոպական դաշինք - 20 հուլիսի, 2002թ.
• Եվրոպական խորհուրդ, Խորհրդարանական վեհաժողով, հռչակագիր - 24 ապրիլի, 2001թ.
• Մարդու իրավունքների լիգա - 16 մայիսի, 1998թ.
• Եվրոպական խորհուրդ, Խորհրդարանական վեհաժողով, հռչակագիր -24 ապրիլի, 1998թ.
• Ցեղասպանագետների ասոցիացիա -13 հունիսի, 1997թ.
• Քուրդիստանի պառլամենտ Դերվեյի Վելաթ - 24 ապրիլի, 1996թ.
• Ամերիկայի հրեական համայնքների միություն - 7 նոյեմբերի, 1989թ.
• ՄԱԿ-ի` փոքրամասնությունների պաշտպանության և խտրականությունների կանխարգելման ենթահանձնաժողով - 2 հուլիսի, 1985թ.
• Ժողովուրդների մշտական դատարան, դատարանի որոշում - 16 ապրիլի, 1984թ.
• Եկեղեցիների համաշխարհային խորհուրդ - 10 օգոստոսի, 1983թ.
• ՄԱԿ-ի գլխավոր ասամբլեայի որոշում - 9 դեկտեմբեր, 1948թ.
• ՄԱԿ-ի ռազմական հանցագործությունների հանձնաժողովի զեկույց - 28 մայիսի, 1948թ.

Նահանգային օրենսդիր մարմիններ, ինքնակառավարման մարմիններ, քաղաքային խորհուրդներ

ԱՄՆ

• Ալաբամա
• Ալյասկա
• Այդահո
• Այովա
• Արևմտյան Վիրջինիա
• Արիզոնա
• Արկանզաս
• Դելավեր
• Թենեսի
• Իլլինոյիս
• Ինդիանա
• Լուիզիանա
• Կալիֆոռնիա
• Կանզաս
• Կենտակի
• Կոլորադո
• Կոնեկտիկուտ
• Հավայ
• Հարավային Դակոտա
• Հարավային Կարոլինա
• Հյուսիսային Դակոտա
• Հյուսիսային Կարոլինա
• Մասաչուսեթս
• Մեն
• Մերիլենդ
• Մինեսոտա
• Միչիգան
• Միսիսիպի
• Միսսուրի
• Մոնտանա
• Յուտա
• Նեբրասկա
• Նևադա
• Նյու Հեմփշիր
• Նյու Մեքսիկո
• Նյու Յորք
• Նյու Ջերսի
• Ջորջիա
• Ռոդ Այլենդ
• Վայոմինգ
• Վաշինգտոն
• Վերմոնտ
• Վիսկոնսին
• Վիրջինիա
• Տեխաս
• Փենսիլվանիա
• Օկլահոմա
• Օհայո
• Օրեգոն

• Ֆլորիդա

Ավստրալիա

• Նոր Հարավային Ուելսի նահանգ

Արգենտինա

• Բուենոս Այրեսի նահանգ
• Կորդոբայի նահանգ

Կանադա

• Ալբերտա
• Բրիտանական Կոլումբիա
• Քվեբեկ (ներառյալ Մոնրեալ քաղաքը)
• Օնտարիո (ներառյալ Տորոնտո քաղաքը)

Շվեյցարիա

• Ժնևյան կանտոն
• Վոդ կանտոն

Մեծ Բրիտանիա

• Ուելս

Իտալիա

• Ագաթա Սուլ Սանտեռնոյի քաղաքային խորհուրդ
• Ասիաոյի քաղաքային խորհուրդ
• Բանյակավալլոյի քաղաքային խորհուրդ
• Բելլունոյի քաղաքային խորհուրդ
• Բերտիոլոլի քաղաքային խորհուրդ
• Թիենեի քաղաքային խորհուրդ
• Իմոլայի քաղաքային խորհուրդ
• Լացիոյի նահանգային խորհուրդ
• Լուջոյի քաղաքային խորհուրդ
• Կազալեքիո դի Ռենոյի քաղաքային խորհուրդ
• Կամպոնոգարայի քաղաքային խորհուրդ
• Կաստելսիլանոյի քաղաքային խորհուրդ
• Կաստիլամարե դի Ստաբիայի քաղաքային խորհուրդ
• Կավա դե Տիրենիի քաղաքային խորհուրդ
• Կոնսելիչեի քաղաքային խորհուրդ
• Կոտինյոլայի քաղաքային խորհուրդ
• Հռոմի քաղաքային խորհուրդ
• Մասսա Լոմբարդայի քաղաքային խորհուրդ
• Միլանի քաղաքային խորհուրդ
• Մոնտեռֆոռտե Դ՛Ալպոնեի քաղաքային խորհուրդ
• Մոնտորսո Վիչենտինոյի քաղաքային խորհուրդ
• Ուդինեի քաղաքային խորհուրդ
• Պադովայի քաղաքային խորհուրդ
• Պարմայի քաղաքային խորհուրդ
• Պոնտե դի Պիավեի քաղաքային խորհուրդ
• Ջենովայի քաղաքային խորհուրդ
• Ռավեննայի քաղաքային խորհուրդ
• Ռեջիո Կալաբրիայի քաղաքային խորհուրդ
• Ռոսսիի քաղաքային խորհուրդ
• Ս. Ստինո Լիվենցայի քաղաքային խորհուրդ
• Սալգարեդայի քաղաքային խորհուրդ
• Սանգուինետտոյի քաղաքային խորհուրդ
• Սանտ Էդիջիո դել Մոնտե Ալբինոյի քաղաքային խորհուրդ
• Սեստո Սան Ջիովանիի քաղաքային խորհուրդ
• Սիցիլիայի նահանգային խորհրդարան
• Սոլառոլոյի քաղաքային խորհուրդ
• Վենետիկի քաղաքային խորհուրդ
• Վիլլաֆրանկա Պադովանայի քաղաքային խորհուրդ
• Տոլֆայի քաղաքային խորհուրդ
• Տոսկանայի նահանգային խորհուրդ
• Ֆաենցայի քաղաքային խորհուրդ
• Ֆելտրեի քաղաքային խորհուրդ
• Ֆիրենցեի քաղաքային խորհուրդ
• Ֆուսինյանոյի քաղաքային խորհուրդ
• Ֆրիուլի Վենետիկ Ջուլիա մարզային խորհուրդ

Իսպանիա

• Ալդայա
• Ալիկանտե
• Ալկորկոն
• Բալեարիկ կղզիներ
• Բասկերի երկիր
• Բարսելոնա
• Բենալմադենա
• Բետերա
• Բուրգոս
• Բուրխասոտ
• Կատալունիա
• Կույերա
• Մալագա
• Մերիդա
• Միսլատա
• Նավառա
• Չիրիվեյա
• Պայպորտա
• Պինտո
• Սաբադել
• Սան Սեբաստիան
• Սանտա Մարգարիտա ի Մոնխոս
• Սորիա
• Վալենսիա
• Վիյենա
• Տոռենտե
• Օնտինյենտ

Բելգիա

• Ֆլանդրիայի խորհրդարանի բանաձև

Ավստրիա

• Վիեննա

Ուկրաինա

• Լուգանսկի մարզի Սվատովեի քաղաք

Մեքսիկա

• Միչոական նահանգ